irish republican army, kısaca ira, irlanda cumhuriyet ordusunun kısaltılmış halidir.
tarihi 1900'lü yıllara dayanır. 20. yüzyılın başında ingiltere'den bağımsızlık isteyen irlandalılar tarafından kurulmuştur. 1916 yılında dublin'de james connolly ve patrick pearse önderliğinde easter rebellion (paskalya isyanı)nını başlatmış, dublin postanesini ele geçirip irlanda bayrağı assalar da isyan başarısız olmuştur. yine de irlanda'daki ateş sönmemiş, michael colins, eamon de valera gibi adamların önderliğinde ingiltere ile bir anlaşmaya varılmıştır. bu anlaşmaya göre, kuzeydeki 6 eyalet başkenti belfast olmak üzere ingiltere'ye bağlanacak, geri kalan eyaletler bağımsız olacaktır. bazı irlandalılar bunu kabul etmiş, bazı irlandalılar ise etmemiştir ve bir iç savaş yaşanmıştır. bu iç savaşta michael colins öldürülmüş, nitekim 1927 yılında 26 eyalet bağımsız olurken kuzeydeki 6 eyalet ngiltere'ye bağlı kalmıştır.
ama isyan ateşi sönmemiş, kuzeydeki irlandalılar başkaldırmaya devam etmiştir. ira da merkezi batı belfast ve derry olmak üzere devam etmiştir. 1958 yılında 30 yıl sürecek bir iç savaş başlamıştır. yaşam şartları giderek kötüleşmiş, irlandalılar iş ve ev bulamaz hale gelmiştir. bunu protesto etmek için 1974 yılında toplanan protestoculara ingiliz askerleri tarafından ateş açılmış ve tarihe kanlı pazar olarak geçmiştir. bu konu hakkında bloody sunday adlı filmi izleyebilir, u2'nin bloody sunday şarkısını da dinleyebilirsiniz. ayrıca bir diğer önemli olay da 1981 yılında bobby sands, patsy o'hara ve mairead o'farrell önderliğinde hapishane koşullarının iyileştirilmesi için başlatılan ölüm orucudur. dönemin ingiltere başbakanı margaret thatcher'dir. margaret thatcher için iron lady filmini izleyeblirsiniz. bu ölüm orucunda bobby sands milletvekilliği seçimi kazanmış ama 66 gün geçtikten sonra hayatını kaybetmiştir. bu konu ile hunger, in the name of father, some mother's son filmlerini izleyebilirsiniz. çok şükür de türkçe de çok güzel bir kaynak var: yarım kalmış bir şarkı. kitabı edinip okuyabilirsiniz.
nitekim 1998 yılında irlanda tarafının önderleri gerry adams ve martin mcguinness olmak üzere bir barış anlaşması imzalanmıştır. tabi ne kadar barış, orasını haberleri takip ederek siz karar veriniz.
ilgili bir başka film daha: 50 dead man walking, the devil's own.
bazı konular hakkında daha detaylı bilgi ve kaynak öğrenmek isteyenler mesaj kutuma yazabilir. hemen hemen irlanda tarihi ve kültürü hakkında her şeyi bilirim.
yani bu yazıyı buraya kadar okuyup hala ira terör örgütüdür tatavası yapmak beyin yoksunluğu.
