Osmanlının ekonomik bitişinin temel göstergesidir. Leponto deniz bozgunu ile donanmasını kaybeden osmanlı tüm akdeniz de üstünlüğü venedik ve ispanyollara kaptırınca hürmüz boğazından kervanlarla iskenderiye limanına gelen ve gemilerle avrupaya sevkedilen güney ipek yolu ticaretinden ve gümrük vergi ve rüsumundan olmuştur. Bu osmanlı maliyesinin çökmesine vergi gelirlerinin yüzde kırkbeş azalmasına cari açığın çok yüksek boyutlara çıkmasına sebeb olmuş ve osmanlı hiper enflasyonla tanışmıştır. ilk isyanlar aslında celali isyanları olmayıp askeri yeniçeri isyanlarıdır. iş ll osman'ın tecavüz edilerek katline kadar gitmiştir. Celali isyanlarının temel nedeni multezim sistemidir. Bu sistem toprak ağalığının anadolu'da başlangıç nedenidir. Yegane sebebi oluşan cari açığı kapatmaktır. Gene bu sistem türkıye'de yahudi tefecilğinin başlangıcıdır. Daha sonra evrilerek galata bankerlerine dönüşecek ve 19 yüzyılın ilk yarısından itibaren devlete yüksek faizle borç vererek siyonizmin temellerini atacaktır. 1695 yılında ki koyun adaları deniz zaferi devleti biraz rahatlatmış göreceli olarak doğu akdeniz'de yeniden üstünlük kuran osmanlı mısır iskeneriye deniz yoluna yeniden hakim olmuştur. Celali isyanlarının gerçek bitiş sebebi bu deniz zaferidir. Osmanlı'nın gerçek batış sebebi kırım savaşı ve peşinden yapılan dış borçlanmadır. Kamu disiplini olmadan yapılan dış borçlanmalar herzaman felaket getirir. Osmanlı'ya da duyunu umumiyeyi getirmiş. Bu zavallı millet kurtuluş savaşında verdiği canların üzerine 150 milyon altın osmanlı dış borcu ödemiştir. Önümüzde ki yıllarda ne kadar akp dış borcu ödeyeceğiz bunu da yakında hesaplamaya başlayacağız. Türkiye'yi rehin almak için getirilen milyarlarca dolar sıcak paranın munzam karşılığı eridikten sonra bu paraların bedelleri geri istenince bu paraları alıp gömenlerden kaç kişiyi bulacağız acaba.
