tabii, ismail cem bu kitabı yazdığı zaman tarihçiliğimizde hakim paradigma bağımlılık teorisi etrafında şekilleniyordu. çağlar keyder, şevket pamuk, zafer toprak gibi benim de hocam olmuş bazı tarihçiler de bu janrıdan sayılabilirdi. ama bugün bu tartışma anlamsız. "geri kalmışlık", "az gelişmişlik", "üçüncü dünyacılık", "gecikmişlik" gibi kavramlar bugün artık anlamlı değil. bunlar soğuk savaş yıllarının politik tartışmalarını bünyesinde barındırıyor daha çok.
