Kurulan ilk Ermeni komitesidir. Bir öğretmen olan ve Marsilya’da Osmanlı aleyhinde yayınlar yapan Armenia gazetesini kuran Mıgırdiç Portakalyan tarafından 1885 yılında Van’da kurulmuştur. Aslında bu komite Portakalyan’ın Van civarından uzaklaştırılmasından dolayı onun Van’daki okulunda yetiştirdiği militanlar tarafından kurulmuştur diyebiliriz. Bu militanlar Mıgırdiç Terlemezyan (Avetisyan), Grigor Terlemezyan, Ruben Şatavaryan, Grigor Adian, Grigor Acemyan, M. Bartutciyan, Gevord Hancıyan, Grigor Beozikyan ve Garegin Manukyan olmak üzere 9 kişilerdir. Bu komite Portakalyan’la irtibatı sağlayan Mıgırdiç Avetisyan tarafından yönetilmiş-tir. Bu komitenin amacı halkı örgütlemek ve karışıklıklar çıkarmaktı.
Armanekan Komitesi mensuplarına askeri strateji ve silah kullanma ile ilgili talim Van Ermeni Okulu’nda Rus Konsolosluk Binbaşısı Kamsaragan Bey tarafından yaptırılmıştır. Komitenin bilinen faaliyetlerinden biri, Kürt kılığına giren Havannes Agripasyan, Karabet Kulaksızyan ve Vardan Goloşan adlı komitecilerin Türk zapti-yelerine saldırmalarıdır. Bir diğeri Van’da polis memuru olan Nuri Efendi’nin 1892 Ekim ayında katledilmesidir. 1896 Haziran’ında Hınçak komitesi üyeleriyle birlikte Van isyanına katılmaları, Taşnak ve Vartan çeteleriyle birlik olup, aşiretlerle ve Asu-rililer ile çatışmaya girmeleri hemen hemen tamamının telef olmasına sebep olmuş-tur.
Armanekan komitesi üyelerinin Taşnak ve Hınçak komitesine geçtikleri veya Ramgavar partisine dönüştükleri belirtilmiştir.
kaynak
1- Ermeni komiteleri (1891-1895), Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara 2001.
2- Azmi Süslü, Ermeniler ve 1915 Tehcir Olayı, Yüzüncü Yıl Üniv. Yayını., Ankara 1990.
