türkler ve müslümanlık hakkında yaptığı tespitlere namık kemal cevap olarak renan müdafaanamesi'ni yazmıştır. henüz okumadım ama içeriğini az çok tahmin edebiliyorum.
ayrıca, "...düşüncede oldukça gözüpeksem de pratikte sonuna kadar çekingen ve kurnazım." diyerek aslında bir korkak olduğunu itiraf eden elitist bir düşünürdür kendileri. çelişkili fikirlerinin sebebi de bu muhtemelen.