bir dönem ilgimi çeken konulardan bir tanesi. konuyla alakalı daha önce araştırma yapmış arkadaşların daha sağlıklı anlayabileceği şekilde yazacağım.
teori iki temel prensibe dayanmakta:
görelilik: fizik yasaları değişmez. ataletsiz (eylemsizlik içerisinde) hareket eden nesneler için bile referans çerçeveleri sabit hızda kalır.
ışığın hızı: ışığın hızı, ışık kaynağının hareketlerinden bağımsız olarak tüm gözlemciler için aynıdır.
biraz daha açmam gerekirse, einstein'ın çalışması zaman ve mekan arasında temel bir bağlantı oluşturuyor. sezgisel olarak evreni üç boyutlu (yukarı ve aşağı, sol ve sağ, ileri ve geri), aynı zamanda bir zaman bileşeni veya boyutuyla da öngörüyoruz. bunların birleşimi yaşadığımız 4-d ortamı sağlıyor. uzayda yeterince hızlı hareket ederseniz, uzay ve zamana dair yaptığınız tüm gözlemler, sizden farklı bir hızda hareket eden herkesten farklı olacaktır. hızlar arasındaki fark arttıkça, gözlemlenen farklar da artacaktır.
elinde bir lazer ile bir uzay gemisinde olduğunu hayal et. lazer ışını doğrudan tavana doğru fırlar, bir ayna etkisi gösteren tavana çarpar ve tekrar zemine yansır. şimdi geminin ışık hızının yarısı bir hızda hareket halinde olduğunu düşünelim. görelilik, bu hareketin sizin için hiçbir fark yaratmadığını belirtir. aslında kısaca “hissedemezsiniz”. (tıpkı dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesi ve aynı zamanda güneşin etrafında uzayda ilerlemesi gibi).
olay şurada aslında. harici bir gözlemci dışarıdan çok farklı bir duruma tanık olur. geminizi "görebilseydi” lazer ışınının bir açıyla "yukarı" gittiğini, tavana vurduğunu ve zemine çarpmak için başka bir açıyla aşağı doğru yol aldığını fark ederdi. gözlemci, ışık yolunun, geminizde gözlemlediğinizden daha uzun ve daha belirgin bir açıda olacağını fark edecektir. daha da önemlisi, lazerin zemine ulaşması için geçen süre de farklı olacaktır. sorulması ve üzerine düşünülmesi gereken soru şu: ışık hızının sabit olduğu göz önüne alındığında, ikiniz de bu teoriyi kanıtlayan aynı sonuca nasıl varabilirsiniz? aslında kısaca zamanın geçişi sizin ve dış gözlemciniz için farklı olmak zorundadır. temeli bu ancak, bu aşamada kendinize “neden” sorusunu sorunca iş boyut değiştiriyor. o da başka zamanın konusu.
not: durumu olmayanlar okumasın, bu başlığa gelmişseniz zaten okursunuz. sevgilerimle.
