tabii said bu literatürün klasiği oldu kitabı sayesinde. teorik olarak da politik olarak da çok eleştirildi kendisi. çok söylenmiştir, bir taraftan foucault diğer taraftan gramsci'yi uzlaştırma çabası teorik olarak fazla sakattır. hele hele gramsci'nin başlı başına oryantalist olduğu düşünülürse. çıkıp "doğu toplumları"nda sivil toplum yoktur, dolayısıyla buradaki mücadele manevra savaşı olmalı, gibi bir şey diyor. "batı toplumları" dediği toplumlar sivil toplum yönünden gelişkin olduğundan oralarda mevzi savaşı gerekliymiş. böyle tarih dışı, donuk, kültürel bir yerden geliyor gramsci. tabii, o da devrinin adamı. sanki weber, polanyi, freud, marx, engels gibi düşünürler oryantalist değil. neyse, teorik tartışmalar ötesinde said'in ne kadar oryantalist bir literatüre hakim olduğu da tartışmalı olmakla birlikte aijaz ahmad kendisi de kolonyal bir aileden gelen said'i doğu'yu pazarlayıp kendine kariyer yapmakla suçluyor. bunların çoğunda bir haklılık var. ama ben biraz daha farklı bir yerden yaklaşmak isterim. oryantalist perspektife getirilen eleştiriler hiç şüphesiz said ile başlamadı. bir critical mass sayesinde bunu bir yere getirebildi said. bugün kendisinin bu popüleritesi yanında marshall hogdson ne yazık ki o kadar da tanınmıyor. said benim gözümde tüm zamanların en önemli birkaç düşünce insanından biridir. ona itirazım yok. ama kendisinin o kadar da dahi bir çocuk olmadığı aşikar. bizim okul hocalarından huricihan islamoğlu hocayı birkaç defa dinleme şansım olmuştu. kendisi roger owen, talal assad, hodgson gibilerle ülfet etmiş. hodgson'a daha fazla eğilmemizi bize söylemişti. ben daha okumadım meşhur kitabını (venture of islam) ama bunu mutlaka yapmalı. bir emir gibidir nazarımda.
