kısaca devletin her dine eşit mesafede olması olarak tanımlanabilecek olan laiklik abd'deki uygulamasının her dine serbestlik tanıması olarak görülse de yine de devletin içerisinde herhangi bir dinin at koşturması düşünülemez bile. her ne kadar amerikalılar dindar insanlar olsalar da bu dindarlık kamusal alanın dışındadır. abd'de herhangi bir dinden referans almış olmak herhangi bir devlet mekanizmasının sizin lehinize çalışmasını sağlamaz. bir mekanizmayı lehinize çalıştırmak için eşit şartlardaki rakiplerinizle eşit bir şekilde yarışmış olmanız gerekir.yine avrupa'daki katı laiklik uygulaması her ne kadar dinleri baskı altında tutuyor gibi gözükse de en azından bu baskı kendisinden uzak tutmak içindir. japonya hakkında çok bilgim yok fakat avusturalya ve kanada yine abd gibi farklı dinlere mensup insanlardan aldığı gücü laiklik ekseninde bir enerji haline çevirmek için hepsine eşit mesafede durarak insanlar arasındaki farkların dini referansları ile değil kapitalist sisteme faydaları ile ölçülmesini istemektedir. ayrıca modernite yenilenme sonucu gelişmesinin sağlanmasıdır. bu yenilenmenin gerçekleşebilmesi için sahip olunması gereken beyin gücünün herhangi bir tabunun peşinde körlemesine koşmakla elde edilemeyeceği açıktır. fakat yenilenmenin kendisi tabu olarak düşünülenden ilham alınarak ama akılla yorularak elde edilirse buna kimsenin itirazı olmayacaktır. bu sebeple laiklik çeşitli dini referanslara eşit mesafede onlardan ama ilham almayı ihmal etmeyerek doğru bir yaklaşım sergilemektedir. aferim lan sana *
