fransız ihtilâli ile beraber cesaret, şan ve şerefle anılırken 2. dünya savaşı’ında herkesin beklediğinin aksine almanlara hiç karşı koymadan teslim olmuş olmaları bütün karizmalarını dağıtmış millet... yine bir zamanlar, edebiyat, sanat ve felsefede üstün örnekler vermelerinden ötürü “beşer zekâsının sekreteri” diye anılırlardı; ne yeni bir balzac ne bergson ne bodler; 19. yüzyılın ortasında defteri kapamış gibiler...
ha, allah rahmet eylesin garaudy vardı bu yüzyılda çıkarttıkları; “fransız komünizminin babası” diye bilinirdi fikirde ve harekette başı çektiğinden; o da müslüman olunca fransızlar bir nevi afaroz ettiler. eh tabiî; şeref ve akıl gidince, ne yapacağını bilemezsin, afaroz et kurtul!