suç, toplumda bireyi, hayatı boyunca yapmış olduğu en kötü şeye indirgeyen bir kavramdır. ve günümüz toplumlarında suçunun bedelini ödemiş dahi olsa kişinin, bu indirgenmişlikten kaçabilmesi neredeyse artık imkansız. hayatı boyunca bununla yaşamak zorunda. oysa dünyanın henüz bu kadar küçük olmadığı geçmişteki toplumlarda bireyin ikinci bir şansı, kendine yeni bir hayat kurabilmesi kısmen de olsa mümkün olabiliyordu.
başlığa adını veren dostoyevski, gibi victor hugo'da da (sefiller) hakkınca sorgulanan bu iki kavram, hem batı hem de doğu düşünürlerince ve daha pek çok yazar ve edebi eserde de sorgulana gelmiş tarih boyunca. fakat hukukçuların aksine bu iki büyük edebi eserde ve yazarda da görürüz ki; birey yasadan kaçabilse dahi vicdanından kaçamıyor.
fakat bence bu iki kavram üzerine söylenmesi ve asla gözden kaçırılmaması gereken en ince nokta; bu indirgenmişliğin ve ötekileştirmenin günümüz toplumlarındaki süresizliği, gerek toplumda gerekse bireydeki vicdani boyutu tamamen ortadan kaldırıyor fikrimce. bırakın toplumu, ötekileştirilen bireyin kendisi dahi bu vicdani sorumluluk ile yüzleş(tiril)miyor.
suç, ceza kadar -ki en çok da-, ''vicdan'' kavramı ile birlikte düşünülmesi gereken bir kavram. ceza; hem birey hem de toplumun vicdanı ile yüzleşebildiği bir zemine oturtulmalıdır. aksi halde suçlunun, cezayı çekmesinin de, çekmemesinin de bir hükmü kalmaz çünkü.
velhasılıkelam dünya, birilerinin sürekli bizleri inandırmaya çalıştığı gibi, her geçen gün daha da kötü bir yere gitmiyordur belkide. -öyle ya işlenmemiş suç, çekilmemiş ceza kalmamıştır artık bu gök kubbe altında.- belki de bizler ''suçu ve ahlaki'' olmayanı gitgide daha fazla ötekileştiriyoruzdur sadece. ne kadar ötekileştiririrsek o kadar ''iyi ve ahlaklı'' hissediyoruzdur kendimizi çünkü.
kim bilir belki de, ötekileştirerek anlayamadıklarımız, bilemediklerimiz yüzünden dünya daha korkunç bir hal alıyordur? ejderhalarımızı kendi ellerimizle besliyoruzdur belki de.
