19. yüzyılda Ingiltere Kraliçesi Victoria tarafindan Osmanli Padisahi Abdulmecid'e verilmek uzere tasarlanmis, sovalyelik unvanınıda içeren ve Diz Bağı nişanı olarak bilinen bir armadir.
Kralice'nin gorevlendirilmesi neticesinde bir arma uzmanı olan Prens Charles Young tarafindan bir yillik bir sure zarfinda hazirlanmistir. Padişahlık alameti olan saltanat kavuğu, sorgucu, ay-yıldızlı sancak ve tuğranin temel semboller olarak kullanildigi soz konusu armada otuza yakin sembol bulunmaktadir. Ancak soz konusu sembollerden bazilari II. Abdulhamit doneminde eklenmistir.
Nisan'da yer alan sembollerin anlamlari ise soye;
1- Tuğranın etrafındaki güneş motifi, padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir
2- II. Abdülhamit'in tuğrası
3- Sorguçlu serpuş: Osman gaziyi ve tahtı temsil eder
4- Yeşil Hilafet sancağı
5- Süngülü tüfek: Nizam-ı Ceditle birlikte Osmanlı ordusunun asıl silahı olmuştur
6- Çift taraflı teber
7- Toplu tabanca
8- Terazi: şeşper ve asaya asılıdır, adaleti temsil eder.
9- (Üstte) Kuran-ı Kerim. (Altta) Kanunnameler.
10- Nışan-ı al-i imtiyaz: Devlet adına faydalı işlerde bulunmuş ilim adamları, idareci ve askerlere veriliyordu.
11- Nışan-ı Osmani: Sultan Abdülaziz Han tarafından 1862'de ihdas edilmiş olup, devlet hizmetinde üstün başarı sağlayanlara verilirdi
12- Asa ve şeşper
13- Çapa, Osmanlı denizciliğini temsil eder.
14- Bereket boynuzu
15- Nışan-ı iftihar
16- Yay
17- Mecidi nişanı
18- Borazan, modern mızıka takımının kullandığı çalgı aletidir
19- Şefkat nışanı, 1878'de II. Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiş olup; savaş zamanında, büyük afetlerde devlete, millete hizmet eden kadınlara verilirdi
20- Top gülleleri (Bazı armalarda bulunmuyor.)
21- Kılıç
22- Top, topçu ocaklarını temsil eder
23- El siperlikli tören kılıcı: bu kılıç klasik Türk kılıcı olmayıp, o devirdeki subaylar tarafından kullanılırdı.
24- Mızrak.
25- Çift taraflı teber, orduda üst düzey görevliler tarafından üstünlük sembolü olarak kullanılmıştır.
26- Tek taraflı teber (balta)
27- Bayrak
28- Osmanlı sancağı
29- Mızrak: Son dönem mızraklı süvari alaylarını remzeder
30- Kalkan, Ortasında stilize edilmiş bir güneş motifi var. 12 yıldız: Rivayete göre bu 12 yıldız 12 burcu temsil eder. Güneş bu burçlar üzerinde hareket eder.
19. yy oncesı Osmanlı ımparatorluk gelenegınde yer almayan arma/nisan kabul gelenegi, Avrupa devletlerinin Osmanli uzerinde egemenlik kazandigi ve diplomatik iliskilerin/cikarlarin yogunlastigi donemlerde benimsenmistir. Kirim savasi sonrasi Osmanli uzerindeki diplomatik ayricalik ve ustunlugunu Ingiltere'ye kabul ettirmek isteyen Fransa imparatoru 3. Napolyon Sultan Abdülmecid'e Legion d'honneur nişanının Büyük Haç'ını göndermistir. Bu nisan Osmanli Padisahlari tarafindan kabul edilen ilk nisan'dir. Ingiltere kralicesi Victoria bu kabulun uzerine harekete gecmistir. Soz konusu nisanlarin hicbiri Osmanli Padisahlari tarafindan takilmamistir ancak tek ve vazgecilmez devlet nisani olan Tugra'nin yerine gecmistir.
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Görevlisi Yard. Doç. Dr. Selman Can
Murat Belge
