osmanlıdaki "idare-i örfiye" kavramı, "idare-i şeriye" kavramı ile birlikte ele alınırsa, laiklik kavramının "idare-i örfiye" kavramıyla uyum içinde olduğu görülür.
ancak, arap müslümanlığında var olmayan "idare-i örfiye" kavramı, osmanlı müslümanlığını belleklerden silmeye çalışan arap emperyalizminin beslemeleri tarafından yok hükmünde görülmektedir.
"Halbuki Cumhuriyet romantizmiyle Osmanlı romantizmini vuruşturmaya değil, tarihi tecrübemizi anlamaya, değişen dünya içinde yorumlamaya ve o zihni birikimle geleceğe bakmaya ihtiyacımız var." /Taha Akyol
