işin elifbasından başlarsak; borsadaki yatırımcı geleceğe yatırım yapar. bir hisse senedini satın alırken gelecekte o hisse senedinin değerinin artacağını düşünür. aldığı hisse senedinin daha fazla yükselmeyeceğini tahmin ettiği anda satar (bu fiyata üst diyelim). diğer taraftan yatırımcının bir hisse senedini almak için o hissenin makul bir fiyatta olduğunu düşünmesi gerekir (bu fiyata da alt diyelim). şimdi yatırımcının yaptığı iş aslında beklentileri satın almak gerçekleşen beklentileri de satmaktır. buna spekülasyon diyoruz. spekülasyon yapılabilmesi dolayısıyla borsadan para kazanılabilmesi için hisse bedelinin alt ve üst fiyat arasında gidip gelmesi gerekir.*
borsanın bir ekonomik gösterge olarak değerlendirilebilmesi için bazı şartlar vardır. mesela işlem hacminin belirli bir büyüklüğe ulaşmış olması, yatırımcıların sayısı ve çeşitliliği, küçük yatırımcıların varlığı ve borsadaki payları, yabancıların borsadaki yatırımları. vs. vs.
imkb ye bu açılardan bakıldığında sığ olarak nitelenen borsalardandır. dolayısıyla manipulasyonlara açıktır. şimdi yukarıda yıldızla belirttiğim olayın vuku bulabilmesi için bir takım manipulatif dalgalar yapay olarak oluşturulabilmektedir.
diğer taraftan borsadaki yabancı payı düşünüldüğünde, ki bu yamulmuyorsam 2007 martı'nda yüzde yetmişlerdeydi, imkb endeksinin yabancı sermayenin nasıl hareket edeceğini göstermekten öte reel ekonomiye dair bir gösterge olmayacağı açıktır.
haa bu demek değildir ki borsa kaale alınmaması gereken bir göstergedir. yüksek cari açığını ve borç yükünü bizim gibi sıcak parayla kapatan ülkeler eninde sonunda sıcak paranın getirdiği yalancı baharın bedelini ödeyeceklerdir. belki endeksteki hızlı bir düşüş bu vaktin geldiğini haber verebilir. öte yandan endeks corcun veya hansın yüksek getiri iştahının köreldiğinin, borsadaki fiyatlar tabana vurana dek paracıklarını alıp başka yerlerde başka yalancı baharlar yaşatacağının göstergesi olabilir o kadar.
yurdum insanının da "vay borsa çıktı yaşadık, yok borsa düştü boku yedik" demek yerine "ulan bu elin gavuru benim ağzıma balı çaldı ama götüme de parmağı takar mı acaba?" demesi gerekir.
