bu değerlendirmeyi yapmadan önce zeka, akıl, iq vb. kavramları iyice anlamak gerekiyor. zeka ve gerizekalılık olayına iq skorlarına bakarak karar verdiğinizi varsayıyar ve yazımı bu şekilde yazıyorum.
google'da "national iq score" diye aratıldığında bir harita karşıma çıkıyor. bu haritadaki veriler bize iq puanı en düşük ülkelerin afrika'da olduğunu gösteriyor.
yapılan pek çok araştırma, bu ülkelerin bu denli düşük puan almalarının sebebinin aslında dna'larından çok çevre etmenlerle ilgili olduğunu gösteriyor. ben elimden geldiğince iq skorunu etkileyen etmenleri 3 başlık altında açıklamaya çalışayım:
# Eğitim
Öncelikle iq testi, basitçe "muhakeme yeteneğini" ölçen bir testtir. bu yetenek eğitimle kazandıralabildiği gibi, kişi doğuştan da bu yeteneğe sahip olabilir. Muhakeme yeteneği karşılaşılan bir problemde en mantıklı çözüm yolunu seçebilmektir.
Eğitim düzeyinin düşük olduğu hatta eğitimin e'sinin olmadığı afrika ülkelerinde muhakeme yeteneği düşük nesillerin olması oldukça normaldir. Bu bağlamda, dünyanın en iyi eğitim sistemine sahip finlandiya'da da iq'nun yüksek çıkması pek şaşılacak bir sonuç değildir. akıllı eğitim sistemi akıllı nesiller yetiştirir en nihayetinde.
# Beslenme
Hepimizin bildiği üzere besin beynin gelişiminde oldukça önemli bir çarpandır. Afrika'da toprağı kaynatıp yiyen çocuklarla kanada'da eti sütü sofrasından eksik olmayan çocukları karşılaştırırsak kanada'nın afrika'yı yenmesi bize şaşırtıcı gelmiyor. Gelişme çağındaki çocuklar için belirli besinler büyük önem arz eder. bunların alınmaması ilerleyen yaşlarda bazı sorunların nüksetmesine neden olur. sözgelimi beyin gelişiminin azalması ve diğer sağlık sorunları.
Daha da basit düşünürsek, içmeye su bulamayan adama iq testi yaparsan bu sonucu alman gayet normal.
# Ortam Koşulları
evet son olarak "Ortam koşulları". Tüm yazım boyunca daha anlaşılır olacağını düşündüğüm için karşılaştırmalar yaparak ilerlemeye çalıştım. şimdi de öyle yapacağım.
kanada'nın elit okullarında çağdaş sosyetesinde büyüyen bir çocuğun ufku ile etrafında kuru toprak ve gökyüzünde yakıcı bir güneş gören ayrıca kabile anlaşında büyüyen bir çocuğun ufku elbette farklı olacaktır.
Özetle, iq skoruna bakarak bir milletin zeki olduğuna karar vermek hatalı bir yol olur. iq daha çok milletlerin hayat kalitelerinin muhakeme yeteneğine yansımasıyla rahat düşünebilme kabiliyetinin kazanımıyla ilgili bir durumdur..
Mesela zekasıyla övünen sözümona iskadinav profesör diyor ki: "biz buzul çağını atlattık, hayatta kalabildik demek ki biz zekiyiz." insanın içinde, "yahu madem öyle zekiydiniz o soğukta orada ne işiniz vardı?" demek gelmiyor değil.
