Farklı seslerin bir araya getirilerek derlenmesi işlemi. (bkz: mixing) Artık müzik, Sinema ve yayıncılık sektörünün olmazsa olmazı olmuştur. Fakat ben Miksaj tekniğinin Müziği zamanla bir parça yapaylaştırdığına (plastikleştirdiğine) inanıyorum. Bunun canlı performans veya stüdyo performansı olması ile de alakası yok. Miksaj tekniği ile ortaya çıkan ses tamamen yapay. Normalde kulaklarımızla duyabileceğimiz şeyler değil. Çok kusursuz. Fakat bu endüstri standartı oldu. Endüstrinin amentüsü oldu. Miksaj tekniği olmadan hiç bir şey kaydedilmiyor. Halbuki gelişen mikrofonlar; gelişen kayıt cihazları miksaj tekniği olmadan da bize çok nitelikli kayıtlar sunabilir. Çok "deneysel" düşündüğümü söyleyebilirsiniz. Ancak ortada büyük bir farklılık var. Bunu ortaya koymak; söylemek gerektiğini düşünüyorum. Miksaj olmadan tüm sesleri bir mikrofon ve tek bir kayıt cihazı ile almak müziğe farklı etkiler de yaratabilir. işte taşplaklardaki icraları günümüzde bulamıyoruz. Çünkü müzisyenin orasından burasından mikrofon sokmuyorlardı. Biri bir gün; diğeri 3-4 ay sonra; biri Fransa'da; öbürü Türkiye'de kayıt yapmıyorladı. Solist biraz daha önde duruyordu. Orkestra biraz daha arkada. Önünde bir kayıt cihazı ve bir mikrofon (ilk zamanlar mikrofon da yoktu. boruya söylüyorlardı.) yetiyordu. Bence hala da yeter. Hatta daha iyisi çıkar. Çünkü dediğim gibi, mikrofonlar çok gelişti. Sineklerin vızıltılarını, hava değişimlerini bile alabiliyorlar. Kayıt teknolojisi çok gelişti. Zaten günümüzde alınan kaydı da miksajdan sonra hemen dinlemiyoruz ki. Kayıtlar miksajdan sonra "Mastering" işlemlerine tabii tutuluyor. Yani illaki kayıt sonrası bir işlem oluyor zaten. "Miksaj" yoksa "mastering" var. Hem miksaj tekniği, mükemmelliği sağladığı için insanları tembelleştiriyor. Sesler zaten havada bir araya geliyor. Bir de onları ayrı ayrı kayda alıp, tekrar birleştirmenin pek bir anlamı yok bence. "Miksajsız kayıt" en azından deneysel bir alan olarak durmalı. Ben o düşüncedeyim.
