1. dünya savaşının kilit savaşıdır.savaşın böyle sonuçlanmasında türk ordusunun muhteşem savunmasının yanında ingilizlerin türkleri hafife almasının da etkisi vardır. türk ordusu bu savaşta,söylenildiği gibi 250.000 şehit vermemiştir. savaş boyunca şehit olan türk askerlerinin sayısı 57.084 tür.daha sonra hastanede ölenleri de bu sayıya eklersek toplam şehit sayısı 75.830 tur.
"ingiliz resmi tarihi" yani yenilen düşman, çanakkale savaşını şöyle değerlendirmektedir:
"çanakkalede geleceği elinde tutan komutan,üstün şahıs,mustafa kemal'di.çanakkale muharebelerinde göstermiş olduğu çok yüksek sevk ve idare,fedakarlık ve feragat,her türlü övgünün üzerindedir ve bu hususta ne söylense azdır.
başlangıçta mustafa kemal gelibolu yarımadasında, bir piyade tümeninin başında,harbin sevk ve idaresi yönünden çok dikkati çeken açık bir deha örneği vermiştir.;25 nisanda arıburnu çevresindeki durumu derhal kavramış olmakla,anzak kolordusunun karaya çıkarıldığı ilk günde,hedefine erişmemesini ve mağlubiyetini sağlamıştı.bu önemli bir sebep olarak, ingiliz kuvvetlerinin kıyıda saplanıp kalmaları sonucunu doğurmuştur.
ingilizlerin hakim noktaları elde edemeyerek dar kıyıda sıkışıp kalmaları ve 9 ağustosta (suvla anafartalar kesimindeki) ingiliz kolordusunun iflas ve hezimetinin de başlıca sebebi yine mustafa kemal'den başkası değildi.
anafartalar grubu komutanlığı kendisine verilince,derhal yaptığı sert ve şiddetli bir hareketle,ingiliz kolordusunun karaya çıktıktan sonraki gecikmiş hareketini hem durdurmuş hem de bu yeni ingiliz kolordusunu hezimete uğratmıştı.
gelibolu yarımadasındaki başarısı yalnız bu da değildir.
anafartalarda ingiliz kolordusunun ileri hareketini durdurup hezimete uğrattıktan sadece 24 saat sonra,bir başka cephede,türk ordusuna parlak bir zafer daha sağlamıştır.bizzat yaptığı keşif sonunda,conkbayırında ingilizlere parlak bir karşı taaruz yapmıştır.işte bu taaruzda kazanılan zafer sonunda türkler çanakkale boğazına hakim olan sarıbayır sırtına yerleşmişler ve kesin olarak orada tutunmuşlardır.bir daha ingilizler bu hakim yeri ele geçirememiş ve türklerle savaşamamıştır.
bu suretle çanakkale savaşlarının kaderinde tek tayin edici rölü oynamış,çanakkalenin kaderini tayin etmiştir.
kısacası gelibolu muharebeleri bütünüyle mustafa kemal'in üstün deha ve zekasıyla etkili olduğu bir tarihi anlatır."
