uçağın iniş esnasında rüzgarı pist doğrultusunda değil yandan yediği durumlarda yapılan iniştir. tehlikeli, korkunç, ekstrem bir olay değildir, rüzgarın uygun olmadığı zamanlarda uygulanan normal bir prosedürdür. tabii olarak belirli bir limit dahilinde esen rüzgar şiddeti için uygulanabilir, bu limit uçaktan uçağa farklılık göstermektedir.
bilindiği üzre, uçaklar iniş ve kalkışta rüzgarı karşılarına alırlar ve havalimanlarındaki pistler de bu prensibe uygun olarak yapılır. lakin her zaman rüzgarın yönü pist doğrultusunda esmeyebilir. bu gibi durumlarda crosswind landing uygulanır. yani rüzgarın şiddeti veya hava şartlarının kötülüğü değil rüzgarın estiği yön önemlidir.
şimdi kabaca açıklayacak olursak, uçak piste yaklaşırken rüzgarın uçağın baş doğrultusundan değilde yan çaprazdan estiğini varsayalım. yani mesela saat 2 yönünden falan estiğini düşünün. bu durumda bu çapraz esen rüzgar bizim uçağımızı sol tarafa doğru kaydıracaktır. çünkü bu rüzgar kuvvetini elimine edecek herhangi birşey yapmadık. bu durumda iniş yapan uçağımız pist doğrultusundan uzaklaşacaktır. şöyle ki yine kabaca bir hesapla eğer pist doğrultusundan yaklaşık 10 nm (nautical mile) uzaklıktaysak ve 1 dereceye yakın kaymış olsak bu pisti yaklaşık 305 metre kadar ıskaladığımızı gösterir. bunu elimine etmek amacıyla rüzgar düzeltmesi yapmamız gerekir. bu da basit bir açı hesabıdır. bu düzeltme açısı bulunduktan sonra pist doğrultusunda uçabilmek için takip ettiğimiz baş açısının üzerine bu açıyı eklemeliyiz (rüzgarı sağdan aldığımız için). bu sayede uçağımız sanki yengecin yürümesi gibi yan yan piste yaklaşacaktır.
işin pist doğrultusunda uçma olayını hallettik ama uçağımızı henüz yere güvenli bir şekilde indiremedik. bu noktada uçak piste dokunduğu zaman dümen ile tekrar uçağın yönünü pist doğrultusuna çevirmek gerekir. ardından reverse thrust uygulanır.
pilotlar bunların eğitimlerini aldıkları için bu işi kolayca yapabilirler (yetenekli elemanlar vesselam). ancak yolcu konforunu alt üst eden olay bu yan rüzgarın sabit veya hafif değil sert ve değişken olduğu durumlar. bu durumda pilotlar sürekli ideal iniş patikasını yakalamak için düzeltmeler yapacaklar ve biz yolcular da kabinde soğuk terler döküyor olacağız.
bütün bunların yaşanma frekansı azalsın diye havalimanlarının yapılacakları yerlerde uzun yıllar rüzgar etüt edilir ve pistler en ideal doğrultuda inşa edilir. ayrıca internette rastladığım circular runway denilen, eğimli ve oval şekilde olan pist dizayn çalışması vardır. bu sayede uçak iniş ve kalkış esnasında rüzgarı hep karşısına alabilecektir. ayrıca inişlerde pistin yetmediği durumlarda ortadan kalkabilir. ancak, proje üzerinde mantıklı gibi gözükse de uygulanabilirliği konusunda ne gibi sıkıntılar olur bilemem.
