irlandadan ispanyaya göçüp, basklarla karışan sonra da arjantin'e göçmüş bir ailenin çocuğu olarak "isyan" ve "ezilen halklar mantalitesi"* kanında default olarak doğuştan bulunmaktadır.
tıp eğitimi alırken güney amerika'yı gezmiş ve yoksulluğu görerek marksizmle tanışıp enternasyonalist gerilla olmaya karar vermiştir. tabi o dönemde emperyalizm enternasyonalizm i silah olarak kullanmamaktadır. (1953)
aldığı gazla evveliyattında guatemala'ya gitmiş, komutasına verilen gençlerin silah bırakmasına sebep olacak kadar mesmenetsiz bir yönetim gerçekleştirmiştir. komutanlıktan azledilen che, doktor ayağına devrimde yeralmak istemiş ama akabinde adına infaz çıkmış, zar zor arjantin konsolosluğuna sığınıp meksikaya kaçabilmiştir. (1954)
meksika o dönem, o bölgede ki bütün komünist sürgünlerin uğrak alanı olduğundan; zaten arkadaşlık yaptığı raul castro sayesinde fidel castro ile tanışmıştır. fidel, che'nin gazını görmüş, karizmasını görmüş ve kendisinden medet umarak yanına almıştır. bu yolla 26 temmuz hareketine katılmış, ancak eğitimde kendisinin savaş yeteneği olmadığına karar verilerek "tıp okumuş bari bu işe yarasın" mantalitesiyle "sıhhiye" yapılmıştır. (1955)
gerilla eğitimini sıhhiye olarak tamamlayan che, içerisinde tek kübalı olmayan kendisinin olduğu tekne askerler tarafından basıldığında kaçmış; teknenin etrafında kalan diğer devrimciler 15 kişi kalmalarına rağmen askerleri püskürterek kendisiyle dağlarda buluşmuşlardır. genç ekibi karizmasıyla etkisi altına alan che, kısa sürede kaçarak teknenin yanında bıraktığı komutanın yerine geçmiş ve 15 kişilik genç ekip tarafından "commandante" ilan edilmiştir. bu 15 kişilik ekibin girdiği herhangi bir çatışma yoktur, genelde peşlerinde askerler olduğu halde kaçarak vakit öldürmüşlerdir. (1956)
diğer devrimcilerle buluştuklarında çok kötü halde olan bu savaşçıların bir yıldır dağda olduğunu öğrenenler ise kendilerine değişik bir sempati beslemişlerdir. adı commandante ye çıkan "che"; santa clara'ya saldıran timin başına geçirilmiş, hem sayıca hem silah anlamında üstün olarak yaptıkları saldırı sırasında yaptığı hatalar ve saçma yönetimi yüzünden saldırının adı intahar saldırısı olarak kalmıştır. (1958)
castro; che'nin buna rağmen çok sevildiğini ve kendisinde ki karizmayı görerek törenle küba vatandaşı ilan etmiş, ancak akabinde hapishane müdürü yaparak pasifize etmiştir. che ise sevilmeyen adamları infaz ederek halk arasında popülerliğini her geçen gün arttırmış; hatta bu infazları şov haline getirmiştir. o kadar sempatik bir pop ikonu haline gelmiştir ki, paraların üzerine imzasını takma adı olan "che" diye atmaktadır. aynı dönemde gençlerle satranç üzerine bir takım eğitimlere girmiş, hiç bir başarı kazanamasa da ulusal ve uluslararası yarışmalara katılmıştır.
daha sonra che, küba da kalmayarak önce "panama" ya geçti; popülerliği sayesinde yönetimine verilen kuvvetlerin yerini değiştirdiği için bütün devrimin başarısız olmasına yol açtı. oradan "dominik cumhuriyeti"ne geçti; kendisine verilen sembolik askerlerle kendi devrim ordusunun lojistik desteğini kesme başarısı göstererek devrimin başarısız olmasına yol açtı. (1959)
en önemli olaylarından birisi ise, gene emrindeki askerlerle katıldığı silah gemisi kazasında; che'nin müdahalesinin akabinde geminin infilak etmesi ve ölü sayısının 100'e çıkmasıdır. (1960)
bunca başarısızlık sonunda döndüğü küba da castro tarafından eskisi kadar iyi karşılanmamış ve sanayi bakanı yapılarak pasifize edilmiştir. domuzlar körfezi işgalinde halk arasındaki popülerliği yüzünden castro tarafından devrim ordusunun bölünmesi için gönderilen "sahte çıkarma timi" nin üzerine gönderilmiş, sayıca ve mühimmat olarak üstün oldukları birliklere yenilmiş ve suratından yaralanmıştır.
castro bundan sonra che'nin askeriyeden bir şey anlamadığını, iç gazı haricinde savaşla bir alakası olmadığını anlamış ve kendisini bürokrat yapıp dünyaya salmıştır. bundan sonra che bürokrat olarak dünyayı dolanmıştır.
o dünyayı dolanırken kübada da ne olduğu görülmüş, dilden dile yayılmış; inhabil commandante şeklinde de bir isim takılmıştır. hatta kübaya dönerken el libro gazetesinde bu isimle çağrılmış; karşılanmasına sadece castro ve 3 bürokrat gitmiştir. bu olaydan sonra kendisi 2 sene boyunca ortadan kaybolmuştur. (1965)
sanayi bakanıyken de uyguladığı politikaların tümü başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
küba da artık yapacak bir şeyi olmadığını düşünen doğuştan gazlı che, castro'ya kendisini sadece desteklemesi halinde kongo da devrim yapacağını söylemiş; küba devrimini ihraç etmek gibi bir gayeyle gittiği kongo da başarısız olmuş; günlüklerinde guatemala, panama ve dominik cumhuriyetinde olduğu gibi yerel kuvvetlerin isteksizliğini başarısızlığına sebep olarak göstermiştir.
kongo rezaletinden sonra gene kaçıp ortadan kaybolan che, nihayetinde bolivya da ortaya çıkmış ve bu sefer ki başarısızlığında kaçamayarak öldürülmüştür. (1967)
enternasyonalist devrimci olarak düşünürsek ve kariyerine bakarsak;
guatemala - başarısız
panama - başarısız
dominik c. - başarısız
kongo - başarısız
bolivya - başarısız
içerisinde bulunduğu ve başarıya ulaşan tek devrim olan küba devriminde;
santa clara çatışmasında ki mesmenetsizliği,
domuzlar körfezi çıkarmasında başarısızlığı,
sanayi bakanı olarak yanlış politikaları,
ve son olarak yaptığı her hareketi başına buyruk yapıp castroya sadece bir mektupla bildirmesi yüzünden rusyanın kübayı kınayarak devrimin tehlikeye girmesi gibi icraatlara sahiptir.
castro'nun başarıyla yarattığı bir propaganda ikonu olarak başarısızlığın dünya üzerinde ki avatarıdır che. en büyük başarı ise onu zihinlerde yaratan adam olarak, aslında köstek olduğu devrimin lokomotifi gibi göstererek; "arjantin den gelmiş yakışıklı bir doktor dahi sizin için savaşıyor" kanısını dimağlara yedirip halkı yanına çeken fidel castro'nundur.
