kuzey taç kapısında, kapının etrafını süsleyen sonsuz güzellikteki tacın, üst sağ ve sol köşelerinde bir gül ve bir bülbül vardır. karşıdan bakınca birbirinin aynısı gibi durur ancak dikkatli bakıldığında fark görünür. güneş doğarken ana kapıda namaz kılan bir gölge belirir. şöyle de denilebilir:
gül ile bülbülü taşa vurmuşlar
geçip karşısına seyre durmuşlar
saatleri hep sehere kurmuşlar
mengücekler kıyama dursun diye
...
(nevai)
cami'nin ana giriş tarafında iki duvarın bitiştiği yerde iki kartal motifi vardır. birisi tek başlı, ek ayağı kalkıl, başı öne doğru eğik. diğeri çift başlı klasik selçuklu kartalı. mengücekleri temsil eden kartal, selçukluyu temsil eden çift başlı kartala hürmetini göstermektedir.
camiyi yaptıran ahmet şah ve turan melek'in silüetleri de duvarda yerini almıştır.
bu sözlükte belki her şeyin tanımı yapılabilir. en zor yapılacak olan divriği ulu cami ve şifahanesidir. taşın ruhunu gören, bir ömür binayı seyretmekle geçirmek isteği duyabilir.
bir kırgız arkadaşım camiyi gezerken bana "bunu yapan ya deliydi, taşla uğraştığını farketmedi, ya da bu malzeme o zaman taş değildi, yumuşak bir şeydi, sonradan taş olmuş" dedi.
