Marx'ı baz alarak konuşacak olursak. sosyalizm, komünizme geçiş dönemini hazırlaması gereken geçici bir dönemdir. proleterya diktatoryası olarak anlanmlandırılmıştır. fakat ne yazık ki hiçbir sosyalist ülke bu süreci aşıp komünizme ulaşmayı becerememiş veya bunu yapmak istememiştir. böyle olunca da marx'a göre yavaş yavaş kendini ortadan kaldırması gereken devlet, iyice palazlanmış ve bireyler üzerinde büyük bir güç ve baskı mekanizması oluşturmuştur.özlem duyulması gereken yönetim komünizm olmalıdır ve unutulmamalıdır ki marx'ın işaret ettiği komünizme tarihte hiçbir devlet ulaşamamıştır. sosyalizmi daha insancıl kılmaya çalışan tito'nun özyönetimci sosyalizm uygulamalarıysa o dönemlerde sscb'nin de baskın karakteri nedeniyle sosyalizme ihanet olarak tanımlanmıştır. oysa bugünden geçmişe baktığımızda asıl üzerinde çalışılması gereken şey; tito'nun teorisi zayıf ama niyeti ve pratiği güçlü bu düşüncesinin güçlendirilmesidir.
