Cinler birer cinstir ve o cinsin özel ismidir. ins ve cins dendiğinde iki ayrı mahlukat ve türden bahsedilir. Şeytaniyet ise bir sıfattır. iblis cinni taifesinden idi. iblis lanetlenip şeytaniyet sıfatına bürünmeden önce melaikenin hocası idi. ismi de Azazil idi. Bu azazil iken Cenabı hakka asgari 500 sene ibadatu taatla kulluk etmiş idi. Taa ki hz adem yaratılana dek. Ne zamanki secde emri verildi. insanoğlunun üstünlüğünü kibrine yediremedi. üstün olmak sevdası ve hırsıyle cenabı hakka muhalefet etti ve karşı geldi. üstünlük tasladı. Bunu yaparkende aklını fikrini öne sürdü zanna kapıldı ve açık bir emre karşı akıl oyunu oynamaya kalktı ateşin toprağa üstün olduğunu iddia ederek bahane ileri sürdü. Hakikatte hasedine yenildi. Nefsine mağlup oldu. 2. Liği kabullenemedi. Liderliğinin alınmasını hazmedemedi. Meğerse onun yüce allaha olan kulluğu ihlas ile değilmiş. Makam sevdasından, baş olma tutkusundan, yönetme ve egemen olma hakimiyet kurma en tepede olma hükmetme arzusundan kaynaklanıyormuş. Yüce allah teala hz leri de küçük bir imtihanla bunu açığa çıkartıverdi. kendince üstünlüğünü kaybetmemek adına hakk yoldan saptı. Allahın yoluna tuzak kurarak insanoğlunu saptırmak ve yoldan çıkaranların yani şeytaniyetin lideri oldu iblis. Yüce allahın laneti üzerine olsun. Bu hak ve batıl mücadelesinde insanları saptırmayı kendine vazife edindi. Hiç kimse bu işe onu zorlamadı. Bilerek ve isteyerek özgür iradesiyle tercih etti. Bir de haşa utanmadan yüce allaha iftira ederek bu tutumunu cenabı hakka maletti. Rabbülalemiyni suçladı. Halbuki nefsine uyan azıtan ve sapıtan ta kendisiydi.
Bu olayda biz insanoğluna çok ibretler var. Anlayana. ibret alabilene ne mutlu. Baş olmak tehlikelidir.
