Filistin’in bağımsızlık mücadelesini konu alan şiirleriyle tüm dünyada tanınan ve yaşamı siyasi mücadeleyle geçen Mahmud Derviş’i 9 Ağustos 2008 tarihinde yitirdik.
Filistin’in ulusal bağımsızlığını sembolize eden şiirleriyle ünlü Filistinli şair Mahmud Derviş, sürgünde yaşamı ve israil’in Filistin topraklarını işgalini konu alan şiirleriyle Ortadoğu’da geniş kitlelerce tanındı. Derviş, 2007 yılında Filistin’in Hamas ve El Fetih arasında bölünmesini kınayan bir şiir kaleme almış ve bu olayın intihar saldırısıyla bir olduğunu söylemişti.
Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, Mahmud Derviş için Filistin topraklarında üç gün süreyle yas ilan etti. Gazze’deki Hamas hükümeti de Derviş’in ölümü nedeniyle Gazze’de bir yas evi açılmasını kararlaştırdı.
Hep şiir, hep mücadele
“Çocukluğum, tüm halkımın dramıyla ilişkili olarak, kişisel dramımın başlangıcı oldu. 1948 yazının o gecesinde, dingin bir köyde atılan mermiler ayırım gözetmedi. Altı yaşındaydım, zeytinliklere, sonra dağlara koşar buldum kendimi, bazen yalınayak, bazen yere kapaklanarak. Korkuyla ve susuzlukla geçen kanlı bir geceden sonra, Lübnan denen ülkede bulduk kendimizi.”
1941 yılında doğduğu köyünün yerle bir edilmesiyle başlayan serüvenini böyle özetliyordu Mahmud Derviş. Ve bu serüven, şiirlerinin her mısrasında, yaşamının her anında, ülkesinin acılarıyla, direnişle, mücadeleyle sürüp gidecekti.
Mahmud Derviş, çocuk denilecek yaşta ilk şiirlerini yayımladığı dönemde, El-Ard (Toprak) hareketinde de çalışmaya başlamıştı. El ittihad gazetesi ile El Cedid dergisinin yazı işleri müdürlüklerini yapmış, şiirleri ve yazıları nedeniyle israil ordusu tarafından tutuklanmış, 1970’te sürgün edilmiş, sonrasında Beyrut, Sovyetler Birliği, Paris gezip durmuştu, şiirlerine ve kavgasına bir an ara vermeksizin. Bu yüzden, hakkında “kişiye özel sokağa çıkma yasağı” uygulanmıştı, şiirlerinin çoğunu zindanlarda yazmıştı?
Filistin Kurtuluş Örgütü üyesi olan Derviş, dönemin Filistin lideri Yaser Arafat’ın israil’le yaptığı anlaşmayı protesto ederek 1993’te örgütten ayrıldı. Derviş’in şiirlerinin 2000’de israil’de lise ders kitaplarında yer alması önerilmiş, ancak dönemin israil Başbakanı Ehud Barak, israil’in buna hazır olmadığını söyleyerek öneriyi reddetmişti.
“Bir Filistin gene var!”
1969’da Lotus Edebiyat Ödülü’nü, Sabra ve Şatila katliamları üzerine kaleme aldığı “Beyrut Kasidesi / Gölgeyi Yüksekten Övmek”le 1984’te Lenin Ödülü’nü, 2003’te Uluslararası Nãzım Hikmet Şiir Ödülü’nü alan Derviş, Filistin Ulusal Marşı’nın (Neşîd el intifada) da yaratıcısıydı.
Şiirleri hemen hemen bütün dünya dillerine çevrilen, bestelenen, bayraklaşan Mahmud Derviş’in yapıtları arasında, “Zeytin Ağacının Yaprakları”, “Filistinli Sevgili”, “Gecenin Sonu”, “Uzak Bir Sonbaharın Hafif Yağmuru”, “Celile’de Kuşlar Ölür”, “Düğünler”, “Uykudan Uyanıyor Sevgilim”, “Yedinci Deneme” ve bir seçmeler olan “Ölümü Seviyorlar Benim”, ülkemizde de yayınlandı.
