Bir kimsenin kendi kendine konuştuğu esnada kurduğu bir cümlenin ardından "şunu söylemek istedim" ve "şunu kastettim" tipi cümleler kurmasıdır. Birkaç kez kendimde gözlemledim bunu. Sanki anlatan da muhatap da ben değilmişim gibi bir ifadeyi daha açık hale getirmeye çalışmak...
Bunu fark ettikten sonra bir çıkarım kendiliğinden tezahür etti. Biz diyaloglarda ya da türlü türlü iletişimlerde kullandığımız ve kurduğumuz cümlelerin sınırlarını katiyen bilemeyiz, iletişimin yalnızca bir kısmını teşkil eden dilimiz her zaman içsel imkanları bakımından iletişimde kendisini destekleyecek şeylere ya da karşıda bir anlayışa ihtiyaç duyar. Öyle ki hepimiz kurduğumuz cümleler sonrasında yanlış anlaşılmışızdır ve ardından önceki ifadeyi kasıt yönünden yinelemek adına "şöyle söylemek istedim" deriz. Çünkü kelimeler kendi başlarına bir anlam ile var olmazlar. Birtakım anlamlara işarət ederler.
Kendi kendine konuşan bir kişi kendisini bu esnada ya da kısa bir süre sonra yabancılaştırarak veya ötekileştirerek konuşmaya başlar. Bu konuşma esnasında kendimize söylediğimiz şeyleri bilmemek gibi bir saçmalık olamaz ama kendimizi ötekileştirdiğimizde ifademizin biraz eksik olduğunu hissedersek ya "yani" ile başlayan ya da "şunu kastettim" tipi cümleler kurarız. Zira dil düşüncelerimize bir form olamadığı gibi ötekileşmiş kendimize dışarıdan bir insana anlatır gibi anlatırız.
Ne var ki düşünürken hal böyle değildir. Yastığa başımızı koyduğumuzda aklımızdan asla "bunu düşünürken şunu kastettim" gibi bir şey geçmez. Çünkü yanlış düşünme veya düşünme sürçmesi gibi bir şey söz konusu değildir. Fakat ne zaman düşünceyi kendi kendimize konuştuğumuz bir anda ifade etsek yetersizlik fark ederiz. Dilin bu yetersizliğini veya anlam bakımından özsüz oluşunu en iyi kendi kendimize konuşurken anlayabiliriz. Çok basit bir şekilde deneylenebilir bu. Kendi kendinize konuşmaya başlayın ve kurduğunuz her cümleden kastınızı çok iyi bildiğiniz halde yalnızca dil formundaki düşüncenizin ne kadar yetersiz olduğunu anlarsınız.
