birincisi portekiz ve ispanyol'ların denizdeki gelişimlerine karşı gelişme sağlayamamak en büyük hataydı. biz o sıralar girit'i, rodos'u almaya uğraştık. aldık da noldu. bir şeyimize yaramadı.
ikincisi saraydakilerin devletin hazinesini çatır çutur yemesi. o haremdeki cariyeler mücevherlerle az yemedi devletin hazinesini.
üçüncüsü şu yeniçerilerden çok geç kurtulduk. artık devleti yönetiyordu adamlar. kendilerine destek vermeyenin kellesi gidiyordu.
dördüncüsü şu avrupa'dan sadece gösteriş ve şatafat kültürünü aldık ya, en büyük hatamız o diyebilirim. onun sayesinde lale devri geçirdik. ve ne oldu? zengin mi olduk, hayır. tam aksine battık da battık.
beşincisi şu kapitülasyonlar. kanuni'nin fransa'ya geçici olarak verdiği kapitülasyonu sonraki velihatların kalıcı hale getirmesi sebebiyle battık da battık. diğer ülkeler de istedi. onlara da verdik. en sonunda her geçene artık biz para veriyorduk.
yani sayabildiklerim bunlar. varsa ekleyeceğiniz başlık altına veya özelden bana yazarsınız.
