volga üzerindeki şehir, hâlâ teslim olmamıştı. führer, o günlerde alman halkı'na seslenmişti;
stalingrad'ı ele geçirdik. ufak çaplı direnişler var. onlar'ı tek tek yok edeceğiz. bu bir an meselesi."
hitler için stalingrad, rusya zaferinin simgesi olacaktı. almanlar, iki yıl rusya'da savaştıktan sonra, doğu'daki devi tehdit etmeye başlamıştı. leningrad, kuzey'den sarılmıştı. almanlar, bu kente gireli bir yıl olmuştu. hedef kent olan moskova, almanlar'ın ulaşabileceği bir mesafede idi. güney'de, bakü petrol yataklarına ilerleyen ordular, kafkas dağları'nda durmuştu. sovyetler, stalingrad'ı düşmana bırakmıyordu. hitler'in açıklamasının tersine, sovyet gemileri volga nehri'nden destek getirmeye devam ediyordu. askeri eğitim almamış, ve bazen de silahsız binlerce rus genci, nehir kıyısına çıkıyordu. alman kurşunundan kaçanlarsa, siyasi komiserler tarafından kurşuna diziliyordu.
devrimin yıl dönümü olan 7 ekim'de, kuşatma altındaki stalingrad'ı savunan askerler ve tüm cephelerdeki sovyet birlikleri, başkomutan stalin'in, herkesi şaşırtan sözlerini duydular;
"yarın, sokaklarda kutlama yapacağız!"
moskova'yı kurtarmış olan general jukov*, general paulus* yönetimindeki alman birlikleri'nin, stalingrad içerisinde kalmasını sağlamak için, direnişin sonuna kadar sürmesini planlıyordu. jukov, volga'nın öbür kıyısında gizlice büyük bir ordu kurmaktaydı. ülke, harap olmuştu. rusya topraklarının dörtte biri elden gitmişti. ama tüm sovyetler birliği, yeni orduya malzeme yetiştirmek için canla başla çalışıyordu. fabrikalar taşınmış, ural dağları'nın ardında yeniden inşa edilmişti. günde 24 saat faaliyet halindeydi. bu arada bazı hayatlar feda ediliyordu.
1942 kışı
kadınlar, ısıtılmayan atölyelerin dondurucu ortamında ve aç karnına çalışıyordu. bir kısmı, dondurucu soğuk yüzünden ölecekti. ülkenin sanayi üretimi on katına çıkmıştı. birleşik devletler, sovyetler'e yüklü miktarda destek gönderiyordu. müttefikler, sovyet limanları'na koruyucu birlikler göndererek, kuzey atlantik'deki alman denizaltıları'nın tehdidinden korunuyordu. anti komünizm de askıya alınmıştı. amerikalılar için josef stalin, "joe amca" idi. ingilizler ise o'na, "yaşlı joe" adını vermişti.
ruslar'a, cipler, tanklar ve kamyonlar dolusu konserve et gönderiliyordu. et konservesini açan rus askerleri, "ikinci bir cephe açtık" diye şakalaşıyordu. stalin ve tüm dünya, müttefikler'in daha çok yardımını bekliyordu. beklenen yardım da gelmişti. ruslar, "doğu'daki dev" ünvanını hak ettiklerini almanlar'a sert bir dil ile gösterdiler. stalingrad, destekli veya desteksiz, öyle alelade teslim edilecek bir şehir değildi. hülasa; bu şehir, wehrmacht birliklerinin mezarı olmuştur.
