Orhan Kemal, iki kez, hakkında yapılan ihbar üzerine hapse girdi. ilki askerdeyken başına geldi. Nazım Hikmet ve Maksim Gorki'nin kitaplarını okuduğu gerekçesiyle beş yıla mahkum edildi. Hapishane Orhan Kemal’ e okul olmuştur. ilk şiirlerini hapishanede yazmıştır. fakat cezaevi yıllarında tanıştığı nazım hikmet'in yönlendirmesiyle öykü ve romana kaymış, her öyküsüne, her romanına derin bir insan sevgisi sinmiş, yaşadığı gibi yazmış, yazdığı gibi yaşamış, çok iyi gözlem yeteneğine sahip, büyük türk yazarı.
romanları;
Baba Evi 1949,
Avare Yıllar 1950,
Murtaza 1952,
Cemile 1952,
Bereketli Topraklar Üzerinde 1954,
Suçlu 1957, Devlet Kuşu 1958,
Vukuat Var 1958,
Gavurun Kızı 1959,
Küçücük 1960,
Dünya Evi 1960,
El Kızı 1960,
Hanımın Çiftliği 1961,
Eskici ve Oğulları 1962 (Eskici Dükkanı adıyla 1970),
Gurbet Kuşları 1962,
Sokakların Çocuğu 1963,
Kanlı Topraklar 1963,
Bir Filiz Vardı 1965,
Müfettişler Müfettişi 1966,
Yalancı Dünya 1966,
Evlerden Biri 1966,
Arkadaş Islıkları 1968,
Sokaklardan Bir Kız 1968,
Üç Kağıtçı 1969,
Kötü Yol 1969,
Kaçak (ö.s.) 1970,
Tersine Dünya (ö.s.) 1986.
“… Eşe dosta selam… inandığım doğruların adamı oldum, böyle yaşadım, karınca kararınca bu doğruların savaşını daha çok sanatımda yapmaya çalıştım, kursağıma hakkım olmayan bir tek kuruş dahi girmemiştir…”
Orhan Kemal 2 Haziran 1970’te saat 21:15’te 56 yaşında hayata gözlerini yummuştur.
“insan dediğin cart diye ölmeli, altına oturak falan sürülmeden… Her şey birdenbire olmalı… Böyle ölmek isterim… Kimseye muhtaç olmadan” demişti. Öyle de oldu.
