bir ihtimal dahilindedir. zira sıfırda bir ihtimaldir. ama olmayan bir ihtimal sadece sonsuzun da, sayılar kümesi içinde yer alması gibi. fakat durumun sıfıra yakınsamasının nedeni ise gayet basit ve açık: ekonomik yasalar.
üretici güçlerin kendisi 1800'lerin başından beri sürekli gelişim içindedir, hem niteliksel hem de niceliksel açıdan. fakat özellikle 1970'ler sonrası ortaya atılan teknolojik devrim söylemin altında yatanları iki yönlü okumak gerekmektedir. birincisi kapitalizmin, emperyalist çağda da en büyük eğilimi artı değerin kendisini arttırmaktır. artı-değer ve emek değer teorileri her zaman için canlı emeğin üretkenliğine ve yaratıcılığına bağlıdır. eğer düşünme görevini makinelere verebilirseniz, o zaman zaten insanlığa gerek kalmayacağı için, sosyalizm gibi olguları da robotlar savunabilirler. ama farazi konuşmamak gerekiyor. ekonmik yasaların kendisinden haberdar olmakta fayda var. artı değerin sürekli olarak arttırılması ise bilimsel üretimin ve üretim araçlarının sürekli olarak yenileştirilmesine bağlıdır. bu sayede işçi sınıfı denilen olgu daha çok artı değeri daha az sürede yaparken, sermayenin birikim süreci de kısalacaktır. yani kapitalizm kendi sürecini kısaltmayı amaçlıyordur. burası ne ilk defa 1970'lerde ortaya çıkmıştır, ne de yakın tarihimizde. kapitalizm kendi tarihinin başından beri üretim araçlarını geliştirmeyi amaçlamıştır. ama bunu toplumsal artığı kendi elinde toplamak ve tahakküm gücünü arttırmak için yapmıştır.
ikinci olarak ise işin ideolojik bir boyutu vardır. geçtiğimiz yüzyılda işçi sınıfının muazzam gücü kapitalizmin onlara kimi ödünler vermesine sebebiyet vermiştir. toplumsa mücadelenin gücü kendisini her daim baskı altında tutan ve bir basınç yaratan koşulları oluşturmuştur. bunun üzerine 70'ler ile birlikte üretim araçlarının muazzam gelişimini ideolojik bir silah haline getirmiştir. sınıf çelişkisi döneminin kapandığını ve işçi sınıfının azaldığını söylemeye başlamıştır. bu sayede önündeki basıncı kırıp atabilecektir. diğer yandan ise geleceği düşünerek adımlarını atmıştır. işçi sınıfını üretimden koparıp, kitleleri kronik işsizlikle tanıştırdığından beri kapitalizmin kitleleri yönetmesi çok daha kolay olmuştur. çünkü üretim araçlarından ve sürecinden kopan insan yabancılaşmanın kendisine daha fazla açıktır. yabancılaşan insan ahlaki değerler ve dünyayı yorumlama beceresi de düşer. işçi sınıfı bunun altında eriyip giderek sermaye muazzam bir güç elde etmek istemiştir.
günümüz dünyasında ise ideolojik kuşatmalar hala gücünü koruyor. fakat ekonomik istatistikler hala aynı şeyi vurguluyor. merkez kapitalist ülkelerde üretimin oranı asla düşmüyor. istatistikler gösteriyor ki; işçi sınıfının merkezinde bulunduğu üretimler hala dünyada ağırlığını koruyor. hem de aratarak! diğer yandan ise eskinin kadim meslekleri manifesto döneminin yazıldığından bile daha az saygın hale geliyor. 1900'lerin başındaki gibi 12 saat çalışmak, sosyal hakların yok olması bunların hepsi ekonomik verilerin göstergeleridir. değişim diyenler ise zamanının sbkp'sine ölesiye bağlı olduklarından değişimlerini sürdüyorlar. hem de bilimler akademesinin tezlerini koruyarak: önemli olan üretici güçlerin gelişimidir! doğru önemli olan bu ama üretici güçler nasıl gelişiyor, biraz daha merkez kapitalist ülkelere baksanız daha iyi olacak.
