cecenistan meselesi

entry12 galeri
    12.
  1. çeçen - rus mücadelesi 1732'ye dayanır. bu tarihte imparatorluk rusyasının bir grup askeri çeçen avul adlı kafkas köyünde çeçenlere karşı bir çatışmayı kaybettiler. tersten söylersek çeçenler buradaki çatışmayı kazandılar. ne var ki çatışmayı kazanmaları demek savaşı kazanmaları demek değildi.

    rusların çeçenleri tacizleri sürekli olarak devam etti. 1783' te katerina dı gıreyt gürcistan'la askeri koruma antlaşması imzaladığında çeçenistan'ın çoğunu da denetimine almış görünüyordu. ama çeçenler henüz vazgeçmeye niyetli değillerdi. şeyh mansur geleneksel olarak birbirinden bağımsız vaziyette, kafkaslarda kafalarına göre takılan kabileleri birleştirdi, cihat ilan etti ve 1785'ten 1791'e kadar ruslara kabus oldu ama şeyh mansur'un yakalanmasından sonra cihat suya düştü.

    19.yy ortalarında başka bir karizmatik lider şeyh şamil idareyi eline alıyordu. şamil ve silah arkadaşları yenilikçi gerilla taktikleriyle ruslara 1859'a kadar karşı koydu. 1859'da çar birliklerini bölgeye yığıp şeyh şamil'i yakaladığında çeçenistan'ı da ülkesine eklemiş oldu. çarın çeçenistan'a gönderdiği birlikler içerisinde tanıdık bir isim leo tolstoy da vardı ve bakın neler yazmış.

    "çeçenlerin ruslara karşı olan hisleri kinin ötesinde bir şeydi, bu his daha çok rusların kendilerini (çeçenleri) yok etmeye yönelen, fareleri, zehirli örümcekleri veya kurtları yok etmeye yönelik bir tutkuya benzeyen vahşetine karşı bir tiksintiydi ve insanın en temel güdüsü olan bütünlüğünü koruma iç güdüsünün bir tezahürüydü."

    rus sivil savaşı sırasında çeçenler bağımsız bir devlet kurmak için tekrar ayaklandılar. yalnız stratejide bir hata yapmış olacaklar ki hem kızıl ordu'ya hem de "beyaz" (anti komunistler) lara karşı savaştılar. haliyle bu taktik işe yaramadı ve bolşevikler bölgeyi rusya'ya ve komunizme bağlı ototnom bir vilayet olarak düzenlediler. 1930'larda kızıl ordu bölgeyi kılıçtan geçirdi. 1934 te moskova çeçen vilayetini batısındaki inguş vilayetiyle birleştirerek çeçen-inguş sovyet sosyalist cumhuriyetini kurdu.

    1944'te yani ikinci dünya savaşı sıralarında stalin denen insan kılığına girmiş yamyam çeçenleri nazilerle işbirliği yapmakla suçladı ve 400.000 çeçeni kadın, erkek, çoluk çocuğunu kazakistanın buz kesmiş steplerine sürdü. yolda hayatını kaybedenlerin sayısı hakkında çeşitli rivayetler var ancak ortalama 150-200 bin civarında çeçenin bu sürgün sırasında öldüğü söylenir. sağ kalanlara stalin 1953'te nalları dikene kadar yurtlarına dönüş izni verilmedi.

    1957'de Khrushchev inguş-çeçen devletini resmi olarak tekrar kurdu ama çeçenlerin yurtlarına döndüklerinde buldukları çeçenistan bıraktıklarından çok farklıydı. bölgeye ruslar yerleştirilmiş, camiler yıkılmış ve komunist parti islamı unutturmak için tüm hazırlıklarını tamamlamıştı. ama başaramadı.

    1991'de sovyet ordusunda görevli bir pilot olan cavhar dudayev önderliğinde gorzny'de tekrar isyan ettiler. dudayev parlementoyu topladı, ekim ayında başkan seçildi, kasım ayında çeçenistan'ın bağımsızlığını ilan etti. ertesi yıl kremlin'le bağlarını koparmak istemeyen inguşetya çeçenistan'dan ayrıldığını ilan etti.

    boris yeltsin'in emriyle çeçenistan'a giren rus ordusu cavhar dudayev'i de şeyh mansur gibi şeyh şamil gibi çeçen bağımsızlık mücadelesinin unutulmaz isimleri arasına soktu.
    1 ...