Alman literatüründe somut olarak satranç oyununda soyut olarak da bazı edebi ürünlerde kullanılır. Somut mânâsı; satranç oyununda; oynanacak hamleden hemen sonraki rakip hamlenin mat durumu oluşturmasını engellemenin hiçbir yolunun olmadığını ifade eden terimdir.
Soyut mânâsı; kişinin hayata dair hiçbir umut beslememesi, gelecek hakkında olumlu bir şey olacağına inanmaması, ya da artık bunları umursayamayacak bir zihne sahip olmasını -biraz da nihilizme yaklaşan bir durumu- ifade eden terimdir.
