ekonomik gücünün kaynağı olan dünyadaki o zamana kadarki en önemli iki temel ticaret yolunun ipek ve bahrat yolunun tam ortasına hakim olmasının avantajını avrupanın yeni kıtalar ve yeni deniz ticaret yollarını bulmasıyla kaybetmesi, imparatorluk yönetimlerinin eninde sonunda yozlaşması gücünü doruğundayken başka gelişmeler önem vermemesi, buna karşın avrupanın hep zorluklarla mücadele etmesi rekabetlerinin getirdiği sorunlara çözüm bulma ihtiyacı pısırıklaşan doyan osmanlının durağanlığına karşı avantaj olmuş buda osmanlının geri kalmasına sebep olmuştur. Osmanlı ne ingilizlerin elindeki kaliteli madenlere sahipti nede savunmasız yeni kıtaların avrupalılara sağladığı imkanlara, gelişmeye ihtiyacı olduğunu geri kalabileceğini anlayamadı. matbaa diyorsunuz bilimsel keşifler diyorsunuz ama bunlar ilk çıktığında avrupalılara hemen avantaj sağlamadı büyük bunalımlara sorunlara yol açtı, buluşlar düşünceler ilk anda avrupalılara başımıza taş yağacak dedirtirken bu yeniliklere osmanlıların aman bulaşmayın demesi pekde şaşırtıcı değil. ayrıca tarihte hangi imparatorluk ayakta kalmış ki romasıda habsburguda rusyasıda devam edemedi britanya bile tasfiyeye giterek ödünler vererek devam edebildi.
