bilgi sahibi olmanın getirdiği farklıdır. bilgi alındıkça soru işaretleri artar. hayat, gelenek, görenek, inanç ve yönetim yapısı sorgulanır. aklın ve bilginin ışığı altında tarihsel sömürü düzenleri birden apaçık ortaya dökülüverir. yaşamı sorgulayan ve gerçeğe eninde sonunda erişen cesur insan, dayatılan yalanlara mutlak öfke duyar. huzuru kaçar, morali uçar. bu ruhun faziletlenme belirtisidir ki tadı mutlak dünyalara değer.
halbuki insan aklı sorgulamayı gerektirir. dayatılanı sualsiz kabul etmeyi değil.