cizvit tacirlerin kurmuş olduğu isa cemiyetinin lideri ''siyah papa'' olarak bilinirdi ve devletler üzerinde büyük nüfuz kazanmıştı. fakat bir süre sonra krallar hâkimiyetlerinin sarsılmasından korkup bu cemiyetin etkisini kırmak üzere harekete geçtiler. ispanya, fransa, portekiz gibi katolik memleketler bu cemiyeti yasakladı. papa da bunları 1773'te aforoz etti. bunlara kucak açan ise protestan bir memleket olan almanya'nın mason lideri kralıydı. böylece almanya, bir anda aydınlanmanın merkezi oldu. rothschild, oppenheim, weishaupt gibi tanıdık ekonomik, siyasî ve entelektüel güçler almanya'ya doluştu. laik yahudi ve cizvit mektepler açtılar. büyük bir sermaye getirdiler. 1776'da bavyera illümünati'si kuruldu. temel hedefleri, ulusçuluk, yani milliyetçilik akımını yaymak, böylece makamını kimseye borçlu olmayan kralları devirerek, yerlerine laik sermaye çevrelerinin söz sahibi olacağı parlamenter hükûmetler kurmaktı. ağızları yanmıştı bir kere... 1789 fransız ihtilâli bir laik burjuva devrimi oldu; öldürdükleri papazdan çok işçi ve çiftçi öldürdüler. 1798'de napoleon, roma'ya ordusuyla girdi ve isa cemiyetini yasaklamış olan papa vi. pius'u sürdü, papa esarette öldü; yeni papa da mecburen cizvit mekteplerinin yasal olduğunu ilan etti. böylece, cizvit ve seküler camia, mason bir liderin eliyle papa'dan intikam almış oldu.
avrupa'da eğitimin yayılması, tamamen bu camianın ürünüdür. almanya kralı da dinden hazzetmeyen bir liderdi. almanya'nın eğitim sistemini bu kişilere emanet etti ve karşılığını da muazzam bir eğitim sistemi kurarak aldı.
