omurgali hayvanlarin hücrelerinde metabolizma esnasinda ortaya cikan ara üründür. bu sekilde insanlarda günlük yaklasik 50 gram olusur ve tekrar islenir. insanlar yaklasik (0,001 - 0,01) mg/m³ formaldehit nefes yoluyla disariya verirler. burada sigara icenlerle icmeyenler arasinda fark yoktur.
elma ve sarap üzümlerinde de dogal olarak formaldehit olusur.
formaldehit teknik olarak metanolün katalitik oksidasyonundan olusur. katalizatör olarak genelde gümüs kullanilir.
keskin bir kokuya sahiptir. oda sicakliginda gaz seklindedir. 0,05-1 ml/m³´lik konsantrasyonda kokusu hissedilir. suda cözülür ve su icerisinde aldehidhidrat (metandiyol) olusturur.
30 ml/m³´lik konsantrasyonda hayat tehlikesi olusturur (bkz: akciğer ödemi).
genelde formaldehit ile olusan zehirlenmeler direk kontakla olusmuyor. ucuz olan ickiler icerisindeki metanol yüzünden vücut metanolü isliyor ve formik asite ceviriyor. Bu da vücudun asit-baz dengesini bozuyor (bkz: asidoz). formaldehit daha cok retinaya zarar verebilir (bkz: Denatürasyon).
madem teklikeli neden üretiliyor?
sadece 2007 yilinda dünya capinda 21 milyon ton üretilmis bir maddedir.
- laboratuvarlarda mannich ve blanck reaksiyonunda kullanilir. diger aldehitler gibi güclü bir indirgectir. - boya, yapistirici, gübre, konserve, iyon degistirici, tanen, vulkanizasyon, fungusit, patlayici, ilac sanayisi ve tekstilde de kullanilir.
- aşı üretiminde aşı virüslerinin veya toksinlerin inaktivasyonunda kullanilir.
- yukaridaki diger entrylerde de belirtildigi gibi anatomide de kullanilan bir maddedir.
- dezenfiksiyon ürünü olarak hala kullanilan bir üründür.
