Birbiriyle çelişmeleri nedeniyle araları cem edilen hadislere örnek olarak Hz. Peygamber (asm)'den nakledilen iki farklı rivayeti verebiliriz. Her iki hadis de Hz. Peygamber'in su içmeyle ilgili iki farklı söz ve uygulamasını göstermektedir. Bir hadiste Hz. Peygamberin ayakta su içmeyi yasakladığı nakledilirken (Müsned, 3/277) diğer bir hadiste de Abdullah b. Ömer “Hz. Peygamberin ayakta su içtiğini” (Buharî, Eşribe, 16) haber vermiştir.
Bu her iki hadisten anlaşıldığına göre Hz. Peygamber (asm) oturarak su içmeyi tercih etmekle beraber, gerektiğinde de ayakta su içmiş ve bunda bir sakınca görmemiştir. Böylece her iki hadis arasında herhangi bir çelişki olmadığı anlaşılmaktadır.
Yolculukta oruç tutmakla ilgili olarak rivayet edilen ve birbiriyle farklı olan iki hadis arasındaki çelişki de aynı yöntemle giderilmiştir. Hz. Peygamber, kendisine yolculuk esnasında oruç tutma konusu sorulduğunda, “istersen tut, istersen tutma.” (Buharî, Savm, 33) buyurmuş, başka bir hadiste de “Yolculukta oruç tutmak, mukim iken (yolcu değilken) oruç tutmamak gibidir.” (Nesaî, Sıyam, 53) demiştir.
Birbiriyle çelişkili gibi görünen bu iki hadisten birincisi, kolay bir yolculuk yapan ve bir zorlukla karşılaşmayan kimsenin isterse oruç tutabileceğini dile getirirken, diğeri de çok meşakkatli bir yolculuk yapan kimsenin oruç tutmaması gerektiğini ifade etmektedir. Hz. Peygamber (asm)'in birinci hadisi yolculukta oruç tutmama konusunda Kur’an’da zikredilen ruhsatın pratik bir uygulamasını göstermektedir.
Birbiriyle çelişkili gibi görünen ve sahih olan bu ve benzeri rivayetler, farklı ortamlarda ve farklı sebeplere göre söylenmiş hadisler olup aralarında gerçek bir çelişki bulunmamaktadır.
