Sanıldığı kadar "türk" olmayan devlet, türk olamak hiç bir zaman bir gurur kaynağı olmamış, çoğu zaman devşirme olan yönetici elit zümre tarafından türkler barbar olarak görülmüştür. bunun yerine dini kimlikler öne çıkarılmıştır, ümmetçilik buralardan geliyor.
Kurulurken alevi-bektaşiler tarafından desteklenmiş lonca teşkilatı bu kısım tarafından yönetilmiş yıllar sonra aralar açılınca bunların ipi çekilmiş yabancılara kapitülasyonlar verilmiş vs vs.
Başlarda ve ortalarda gayet refah bir devlet olmasına karşın, hiç bir zaman sanıldığı kadar görkemli bir imparatorluk olmamıştır, amerika kıtası keşfedilirken, tüm avrupa yarış içindeyken, kanuni kılını kıpırdatmamıştır, çok bilmiş alimleri "ahir zamanda yeni dünya ne gezer" demişlerdir. Devletin en güçlü olduğu zamanlarda bile fuzuli gibi edebiyat dahisi parasızlık içinde cüzzamdan ölmüştür. ülke sanayi devrimine bakakalmış tüm gelirler ya köylülerin tarlasından ya da savaş ganimeterinden gelmeye başlamıştır.
Maalesef bir çok olanağı bir çok fırsatı elinin tersiyle bakmadan itmiştir. şimdi ise bu garabetler devletine imreniliyor hayret doğrusu!
