Bireysel emeklilik ile ilgili olarak; konuya ilişkin biraz bilgisi olan bir kulunuz olarak bir kaç önemli noktayı belirtmekte fayda var. Eğer sisteme girecekseniz, bireysel emeklilik aracısına mutlaka sormanız gereken sorular vardır. Son pişmanlıklar yaşamayınız derim..
Bireysel emeklilik sistemi kişi'nin emekliklik hayatında genç iken biriktirdiği paralarla, o yıllarda sahip olduğu yüksek sosyal refah seviyesini koruması için oluşturulmuştur. Kişinin Devlet tarafından verilen emeklilik parasına ek olarak kendi biriktirdiği paralarla refah seviyesini koruması ve emekliğinde rahat bir dönem geçirmesi düşünülmüştür.*
Kesintiler:
-Yönetim gider Kesintisi:
üst limit max. %8 olarak devlet tarafından sınırlandırılmıştır. Aylık olarak alınan (her ay) kesintidir.
Örnek verecek olursak: 100 ytl katkı payı ile para biriktiren bir kişi %8 yönetim gider kesintisi uygulayan bir Bireysel emeklilik firmasına 8 ytl'lik kısmını yönetim gider kesintisi adı altında her ay öder. (emeklilik şirketleri buradan kar yapar) Piyasada minumum olarak benim bildiğim %2 yönetim gider kesintisi alan planlar mevcuttur.
Birde pek bilinmemekle birlikte katılımcı eğer 1 yıl süreyle katkı payı yatırmazsa, max. Asgari ücretin aylık tutarının azami %25'ini aşmayacak şekilde, mevcut fonları bozularak, hesabından 1 yıl katkı payı ödememesine karşılık olarak düşülür.
-Fon işletim Gider kesintisi:
günlük olarak alınır ve azami yüz binde on. tantana yapmaya değmez ama sorunuz.
-Giriş Aidatı:
üst limit Brüt Asgari ücret tutarı yani şu andaki değeri olan 638 ytl.
En çok sorunun çıktığı kesinti türüdür. Bu nedenle birçok kişi mağdur olmakta(Bireysel Emeklilik firmaları tarafından net olarak anlatılmaktan kaçınılmaktadır.)
Şimdi buradaki anahtar nokta şudur: Katılımcı bireysel emekilik sistemine ilk girdiği anda, katılımcıdan alınan bir ücrettir(hava parası). Birçok firma bunun belli bir oranını peşin yada 1 yıl'a taksitle bölerek almaktadır.
örnek: 150 ytl giriş aidatı alan bireysel emeklilik şirketi ilk yıl için 100 ytl katkı payı ile birikim yapan müşterisinden 150 ytl'yi peşin yada taksitli olarak giriş aidatı adı altında alabilir. Bu durumda giriş aidatını peşin alırsa 250 ytl'yi ilk ay için müşterisinden alacaktır. Şimdi, geri kalan asgari ücret tutarını keyfine göre erteleyecektir. Bu noktada sorulması gereken soru şudur: Devlet bu kesintiyi yapın dememiştir. Tamamen serbest bırakmıştır. istenirse alınmakta, istenmezse alınmamaktadır. Keyfe keder bir durum oluşmaktadır. şimdi 150 ytl giriş aidatı alan bir bireysel emeklilik şirketi sistemden belli bir zaman dilimi dahilinde kalan müşterisinden bu brüt asgari ücret tutarının kalan kısmını istemeyebilir. örnek verelim 150 ytl giriş aidatı ödeyen bir vatandaş 5 yıl sistemde kalsın. 638-150= 488ytl kısmı ertelenmiş halde beklemektedir. Eğer 5 yıldan önce çıkarsa yada başka bir bireysel emekilik firmasına aktarım yaparsa 488 ytl, birikiminden düşülecektir.(bu örnek hepsinde geçerli değildir diğer firmaların planlarında kademeli olarak yada benzer uygulamalar yapılmaktadır.)
**Giriş aidatının tam olarak anlatılamaması yada müşteri tarafından anlaşılamaması %90 ihtimalle ortaya çıkan bir durumdur.
Devletin bu duruma bir düzenleme getirmesi gerekmektedir.
bireysel emeklilik sisteminde tamamen ayrılma durumunda devletin alacağı kesintiler:
Stopaj Kesintisi:
a- 10 yıldan önce çıkarsa: toplam birikim üzerinden %15 Stopaj kesintisi uygulanır(yıkıcı güç:))
b- 10 yıl sonunda 120 ay eksiksiz katkı payı yatırırsa toplam birikim üzerinden %10 stopaj kesintisi uygulanır
c- 10 yıl yani 120 ay eksiksiz katkı payı + kişi 56 yaşında olursa %25'i gelir vergisinden muaftır ve geri kalan tutara %5 stopaj uygulanacaktır. Bu da %3,75 stopaj kesintisi demektir. Ayrıca bu kesintiye dahil olarak; Vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara da aynı oran uygulanır.
En çok sorulan soru kişi ölürse parası yanar mı ? -Cevap yanmaz. Kanuni varisleri'ne bu para aktarılır.
Bireysel emeklilik sisteminde, stopaj kesintileri toplam birikimler üzerinden alınır. Normalde diğer yatırım tiplerinde fon alındığında, sadece getiri üzerinden devlet stopajını keser. Bireysel emekliliği en büyük sekteye uğratan kesintilerdendir bu stopaj kesintisi.
Vergi Avantajı: Ödenen katkı payının o ayki brüt ücretin %10'unu aşmayan kısmı, yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartıyla gelir vergisi matrahından indirilebilir.
bu konuda söyleyeceğimiz en önemli nokta eğer aktif çalışansanız bu vergi avantajını mutlaka kullanmalısınız. Vergiden düşmek için bes tahsilat makbuzu kredi kartı ektresi vb. evrakları muhasebe departmanına ulaştırmanız yeterli olmaktadır.
Sonuç olarak: bu işten zararla ayrılmamak ya da para biriktireyim zaten elimde tutamıyorum diyorsanız, (bes) tam size göre olabilir. 3 bacakta olaya yaklaşın 1.kesintiler. 2. vergi avantajı 3. 56 yaşı bekleyin en çok verim ve daha az kesinti bu durumda ortaya çıkacaktır.
Birde size şu kadar getiri veririz bu kadar kazandırırız diyenede temkinli yaklaşın bu işte kesin bir getiri hesaplaması yapılamıyor.
ayrıntılı bilgi için http://www.egm.org.tr/ adresine de bakabilirsiniz..
***alıntı yapılırken uludağ sözlükten alıntılama yapıldığı belirtilmelidir.
