bilimsel olarak açıklayacak olursak sebebi planlamadaki eksikliktir.
kısaca açıklayacak olursak hangi gün hangi saatte ne kadar elektrik üretileceği önceden planlanmaktadır. buna ek olarak da spinning reserve denilen hazırda bekleyen santraller bulunmaktadır. bu santraller enerji üretimi yetersiz gelirse diye her an devreye girmeye hazır olarak çalışırlar. buna ek olarak devreye alınması kısa süren olan dizel motorlar da vardır.
gelelim planlamadaki eksik olan kısma. spinning reserve olarak çalışan santrallerin gücünün ne olacağı en kötü senaryoya göre belirlenir. o zamanlardaki en kötü senaryo da o anda çalışmakta olan en güçlü santralin aniden devreden çıkmasıdır.
peki 31 mart 2015 günü ne oldu? o gün aniden 3 tane büyük santral devreden çıktı. bu durumda planlanana göre en büyük santralin devreden çıkmasındaki gücü karşılayacak güçte yedekte bekleyen santraller ve ek olarak dizel motorlar bu gücü karşılayamadı.
santrallerin gücü karşılayamaması demek çalışan generatorlerin hızının yavaşlaması ve şebeke frekansının sınırlarının dışına çıkması demektir. nasıl bir araba yokuş çıkarken devri düşüyor ise bu da aynı hesap. şebeke frekansının düşmesi demek enerji hatlarında harmonikler oluşması gibi bazı sorunlara yol açabiliyor.
o gün frekans dengesizliklerinden dolayı enterkonnekte şebekeden de ayrılıyor ve komşu ülkelerden elektrik alamıyoruz. kendi içimizde ise frekans düştükçe sistem bazı bölgeleri kendinden ayırmaya başlıyor. fakat buradaki teknik yetersizlikten dolayı sistem bölgeleri kendinden ayıramadan önce santraller tıpkı bir arabanın stop etmesi gibi gücü kaldıramıyor ve enerji üretimini durduruyorlar. bunlar çok kısa sürelerde meydana gelen olaylar tabi.
buradaki asıl soru işareti milyonda bir'den bile daha küçük bir ihtimal olan o 3 santralin aynı anda devreden çıkması meselesidir. ister teknik yetersizlik deyin, isterseniz de sabotaj. elektrik tesisleri ana bilim dalındaki hocalarımız böyle bir şeyin kendi kendine meydana gelmiş olduğunu düşünmüyorlardı pek. bu entryi yazarken de hocalarımın teiaş, eüaş gibi yerlerden öğrendiklerini referans aldım.
