etimoloji

entry52 galeri
    40.
  1. Ilgimi en cok çeken bilimdir etimoloji. Dillerin doğuşu, birbirleriyle etkileşimi, yillar icindeki degisimi ve daha bir suru şey. Mesela kisaca şuna deginmek istiyorum;

    1066’da Normandiya Dükü William, ingiltere’yi işgal etmiş ve Kral olmuştu. Uzun yıllar boyunca ingiltere’de halk ingilizce konuşurken soylular Norman Fransızcası konuştular. Bu dile de yansıdı: Hayvan isimleri sheep (koyun), cow (inek) gibi ingilizce iken o hayvanların etleri Fransızca oldu: Mutton (koyun eti), veal (dana eti). Zira bu hayvanları ingiliz köylüler besliyor, etlerini soylular yiyordu. Bu ikilik, bugün dahi belirgindir: Eski ingiliz yargıçlar aynı kavramı hem “öz ingilizce” hem de Latince-Fransızca ifade ederlerdi; birini muhatapları anlasın, diğerini hukukçular anlasın diye. Bu hala ingilizce’ye yerleşiktir: “Null and void”, “yok hükmünde” anlamına gelen bir terkip. “Care and attention” da “ilginize” gibi bir anlam taşıyor. Null ve void; biri Latin-Fransız, diğeri Germenik-ingiliz soylu ve “boş” anlamına gelen iki sözcük. Care ve attention da öyle, “ilgi” anlamı taşıyorlar. Bu terkipler onları yaratan neden ortadan kalksa da varlığını hukukta devam ettiriyor.

    Bir toplulukta dinen, ırken ya da sınıf olarak (aristokrat-köylü vs.) aşağıda kabul edilen toplulukların dilinden yalnızca belli kelimeler alınır. Hangi alanda hangi soydan sözcüklerin yaygın olduğu, o toplumun teşkilatına dair bilgi verir: Osmanlı’da Türkçe en iyi orduda korunmuştur. Hukuk ve din için Arapçadan, edebiyat için Farsçadan yararlanılmıştır, bu diller ‘yüksek dil’ olarak görülmüştür.Ancak dinen aşağıda kabul edilen Rumcadan, Bizans saray jargonundan geçen sözcükler hariç, çok az sözcük Türkçe’ye girmiştir, girenler de genellikle Rumların mesleki uzmanlıklarına (balıkçılık vs.) dairdir, bu yüzden balık isimleri genellikle Rumca. Yine italyancadan yalnızca uzmanlık terimleri geçmiştir: Denizcilik terimleri. Yerleşik hayata geçtiğimizde yaşadığımız iran coğrafyasından hep tarım ve yerleşik yaşantıya dair terimleri almışızdır: Bağ, bahçe gibi. Argo ise genellikle Rumca, Ermenice, Cumhuriyet zamanı ve sonrası Kürtçeden alıntılar taşır: Kıro, hanzo, barzo gibi.

    Bu daha en basit hali. Insanin tum dunya dillerini ogrenip bunlari arastirma sevki artiyor. En azindan bana olan o..
    2 ...
bu entry yorumlara kapalı.
© 2025 uludağ sözlük