türk mitolojisinde yer alan kutsal ana. yer yer bazı kaynaklarda "ötüken" olarak da anılır. yıllarca türklerin ana yurdu, kaynağı, çıkış noktası, kutsal yurdu olarak bilinen, orhun yazıtlarında da bahsolunan ötüken şehrinin kutsaliyeti ile doğrudan bağlantılıdır.
umay ana, türk mitolojisinde doğurganlığı, dişiliği, yardımseverliği, iyiliği temsil eder, bunları öğütler.
örneğin (#37266594) numaralı girdime göz gezdirince mevzuya biraz daha hakim olacaksınız. eğer ki bir kadın, evlenip çocuk sahibi olana dek namusuna halel getirmezse, insanlara büyük kötülük etmezse, iyi bir insan olmak için çalışırsa, umay ona yardımcı olacak, hamilelik döneminde, doğum sırasında ve doğum sonrasında anneyi ve yavrusunu kötü ruhlardan koruyacaktır. ancak kadın ahlak ve namus konusunda gevşek davranırsa, iyi bir insan olmak için çabalamazsa umay kesinlikle yardımcı olmayacaktır.
ayrıca islam dininde fatıma(r.a)'nın eli dediğimiz mevzuunun da umay ile bağlantısı vardır.
