isa gerçekten yaşamış da olabilir. Ağzından çıkan ve mektuplara dökülen kelimeleri başkaları uydurmuş da olabilir.
Lakin şu vardır ki; 12 havari inancı sonradan uydurulmuş, antik Mısır'dan gelme bir mittir.
isa'yı Tanrı'nın oglu yapanlar, onu tıpkı horus'a benzetmişler, aynı sıfatları ve nitelemeleri isa'ya yakıştırmışlardır.
Horus Tanrı'nın oğludur. meryem'in doğurması sırasında oldugu gibi horus'un Doğumunda da bir yıldız parlamıştır ve o yıldızı takip edenler, horus'a ulaşmışlardır. Sonradan kendisine 12 havari edinen bu yeni Tanrı, aynı isa'ya yönelik betimlemeler gibi çobandır, ölüleri diriltir ve hastalıkları def eder. Ne ilginçtir ki yine aynı şekilde ölmüştür. isa gibi 3 gün sonra tekrar dirilmiştir.
Olayın özü de budur. Binlerce yıllık anlatılar museviliğe sızmış, oradan da hristiyanlık oluşmuştur.
isa yaşadı mı, yoksa bir efsane miydi bambaşka bir konuya kalsın.