avrupa ortaçağdan sonra hristiyan kimliğini geride bırakıp seküler bir anlayış benimsedi.
müslümanlar ise sürekli dini kimlikleri ile öne çıkma gayretinde oldular.
avrupa beraber yaşamayı öğrendi, 2 dünya savaşına ragmen. ancak müslüman ülkelerde sürekli, diğerlerine liderlik etme dürtüsü var.
dış mihraklar olmadığı zamanlarda da müslümanlar barış içerisinde yaşayamadı hic bir zaman.
