rönesans aydınlanması bize göstermiştir ki insanın toplumsal ahlak kurallarını ortaya koyabilecek yegane şeyin kilise veya din değil insan aklı olduğudur. asırlardır kilisenin yapamadığını aydınlanma hareketi yapmıştır. dönemin aydınlanma slagonıdır bilmeye cesaret etbilgine güven cümleleri.
ahlak kurallarının tek kaynağı insan aklıdır. Ahlakdışı bir eylemin ne olduğunu kişinin bireysel yargısı ve vicdanı belirler. insan aklı tarafından sorgulanmamış hiçbir toplumsal veya dini kural toplumlara uygulanabilecek evrensel ahlak yasası haline getirilemez. sözümona din savaşlarının yaşandığı günümüz toplumları için söylemek gerekirse; öldürmemek savaşmamak bir devrimdir insanın aklını kullanması bağlamında.
bizatihi din adamları tarafından ideoloji haline getirilmeye çalışılan din/dinler/mezhepler karşısında insanın yeniden aklını kullanarak evrensel ahlak kurallarına sarılması dünyanın tam da günümüzde ihtiyacı olan ortadoğu aydınlanması olacaktır fikrimce.
