2012' de yürürlüğe giren kanunla zorunlu sağlık sigortası sistemine geçildi. Herkesi Gss'li yaptık diye duyurulmuştu. Evet sistem zorunlu tescile dayanıyordu. Ancak sağlık hizmeti almak sadece tescille mümkün oluyor muydu? Hayır. Gelir testi denilen aile geliri hesaplamasına girip, çıkan sonucun asgari ücretin 3/1' inden birinden az olması durumumda borçtan muaf tutulup, priminizi ödediğinizde sağlık hizmeti alabiliyorsunuz. Teste girmezseniz tavandan, girdiyseniz çıkan sonuca göre pirim borcunuzu ödemek zorundasınız. Ödemediğiniz sürece her ay bu borç faizi ile birlikte birikirken size sağlık hizmeti provizyon verilmiyor.
Gerçekten sağlık hizmeti herkes için öncelikli ve gerekli bir ihtiyaçtır. Zorunlu tescile bir şey diyemeyiz ama geçmişe dönük, yararlanmadığınız bir hizmetin bedelini işsizden, gerçekten geliri olmayan kişilerden istemek son zamanlardaki "Güçlü Türkiye, Demokrasi, Büyük Ekonomi" sloganlarıyla çelişiyor.
Güçlü Türkiye'de dört kişiden biri işsiz, devlet sağlık gibi önemli bir hizmeti ücretsiz vermediği gibi sosyal güvencesi olmayan, bir işte çalışamayan, belki de iş bulamayan kişilere bedelini zorla ödeterek sunmaya çalışıyor. Sigortasından yararlandırtmadıkları insanların gelirine bakarak bunu istiyor. Aradan 5 yıl geçti 4-5 milyon pirim borçlusu var. Ödeme güçleri olmadığından borcu katlanmış ve nasıl olsa borçlandırılacağım diye 5 yıldır gelir testine giremeyen veya bundan habersiz milyonlar var. Uygulamayı yapanlar da farkında olduklarından çoğu defa pirim afları ve yapılandırmaları gündeme geldi fakat mağduriyetler sona ermedi. Ödeme gücü olmayan işsiz bir insanın bu borçları ödemesi imkansız. Medyadan takip ettiğim kadarıyla 11 milyon TL civarlarında ödenmemiş Gss borcu birikmiş. Son çıkan torba yasayla 1 Nisan itibariyle primler yeniden 53 liradan yeniden hesaplanıp, gecikme faizleri borçları silinecekmiş. Borç ne kadar silinse de sağlık hizmeti verilmemiş 5 yıllık borç yükümlülüğü, gelir testine girip aile gelirinin düşük olduğu ispatlanamazsa yine ortadan kalkmıyor.
O zaman sormak lazım bu neyin karşılığı, hangi hizmetin bedeli olarak isteniyor? Sosyal devlet ilkesi, zor durumda olanı korumayı, işsize iş imkanı sağlamayi emreder. Fakat bu uygulama sağlık yasası ama aileye ve işsize daha fazla yük getirip, ekonomik anlamda, psikiolojik anlamda olumsuz etkileyebiliyor. Yıllardır kimse verilen sağlık hizmetinin kalitesini değil kim ne ödemedi onu tartışıyor.
Ben bu yüzden buna sağlık bozan sağlık yasası diyorum. Bu borçları sonradan görüpte kara kara düşünen işsiz ve çaresiz insanlar var.
Zorunlu Gss'ye halkın ne kadarı sıcak bakıyor? Bir anket yapsınlar halka sorsunlar. Size zorunlu Gss'den memnun musunuz diye sorsunlar. Kalabalıkta bir avuç insan bağırsa idam isteriz diye, halk ne derse onaylarız, bizim görevimiz, demokrasinin gereği deniliyor. 2012 den beri sosyal medyayı takip ediyorum, Gss hakında daha olumlu bir yazı ve eleştiri görmedim. Sosyal güvenlik uzmanlarının yazılarını okudum, hep buradaki sorular, aynı eleştiriler var.
Türkiye'de hangi sistem gelirse gelsin, sosyal adalet, devlete olan güven olmadığı sürece büyük ülkeyiz diyemezsiniz. işsize yararlanmadığı bir hizmetin bedelini ödetmek yasal dayanağı olsa da vicdani değildir.
