kemalizmin, sadece şahısların üzerinde yaşaması dışında bir ideoloji olmaktan uzak duruşuyla birlikte taklit ekonomisi ve felsefesi içermesi bakımından aksiyoner fikri bir sistematiği olmayıp, refleksi tepkiden doğmuş reaksiyoner yapıda seyrini korumasından mülhem devletleşmeyi araç değil amaç kabul etme eğilim ve niyeti nedeniyle; marksizm, komunizm, sosyalizmle bir arada anılmasını ve sentezlenmesini bırakın, benzeştirilmesi dahi mümkün değildir. sosyalizmin ve bir üst merhalesi olan komunizmin devletleşmenin araç olarak kullanılması dışında bir planı yoktur. sanayi devrimi, modernleşme vs. gibi olgular zaten kapitalizm tarafından gerçekleştirilmiş ve söz konusu kuramların geliştirildiği dönemde onun tekelinde olduğundan, ilk çıkış noktası olan avrupa'yı hedef alarak buradan doğması umut edilmiş ve bu niyet merkez alınarak hayat bulmasına girişilmiş bir ideolojinin, ideoloji olması mümkün olmayan bir olguyla birlikte anılması o ideolojinin anlaşılamamış olması ya da uyarlanmaya çalışılması talihsizliğidir.
bu işin sadece olmayacak boyutunun ifşası. birinin diğerine birçok anlamda intikam borçlu olduğu iki ayrı sistemin uzlaşması ise insani hasletleri ele aldığımızda asla mümkün değildir. ilk örnekte "olmayacak iş" eleştirisi kabul edildiği varsayılarak yanlış bir algılamaya göndermede bulunmak emeli vardı, ilk aşamanın anlaşılmamış/halledilmemiş olduğu görüldüğünden bu ikinci kısmın yazılması ihtiyacı doğdu.
ilk kısmın bazı yerlerinde geçen marksizmin çıkışta hedeflediği alana nokta atışı yapılarak, "o halde marx, bir başka açıyla ele alındığında materyalist idealisttir" tespitinin yapılabilmesi de mümkün. ve aynen şu an burada olduğu bir oksimoron daha vukur bulur ve onun da seveni çıkar, onun da hayranı olunur, onun da peşinden koşulabilir. aferin.
