neden hayatta bazı insanlar hep kurban bazıları ise kurtarıcıdır. eric berne nin bu sorusudur ta in çıkş noktası. bazıları da yargılayıcıdır. neden bazı şeyler hep aynı insanların başına gelir? amerikan güzeli filminde film boyunca hep tekrar eden bir cümle vardı. kurban gibi hissedersen kurban olursun. ya da nuri bilge ceylan ın kış uykusu filmindeki üç ana karakter gibi. aydın kurtarıcı nihal kurban necla yargılayıcı.
psikolojik kuramlar arasında yer alamamış salt bir analiz olarak kalmış yetişkin eğitimlerinde iletişim teknikleri olarak değerlendirilmiş ta oldukça enteresan şeyler söyler bize. günlük hayatta insanların iletişimde farkında olmadan kullandıkları üç ego durumundan bahseder. yetişkin çocuk ve ebeveyn ego durumları. adlarından anlaşılacağı gibi bunların içinde doğru olan ego durumu yetişkin ego durumudur. ebeveyn ego kollayıcı ve eleştirel çocuk ego itaatkar veya asidir. karşımızdaki çocuk ego durumuna geçtiğinde iletişime devam edeceksek ebeveyn ego durumuna geçmek durumundayızdır mesela veya tam zıttı. günlük hayatta tekrar tekrar bu üç ego durumuna girer çıkarız her birimiz. bir taraf pes edinceye kadar. yani taraflardan biri ebeveyn veya çocuk olmaktan sıkılınca iletişim sekteye uğrar yani berne in tabiriyle şalter iner. doğru iletişim yetişkin-yetişkin ego iletişimdir. şartların farkında sorumluluk alan ego durumu.
berne göre farkında olmadan biz insanlar psikolojik oyunlar oynarız evet yetişkin-yetişkin ego durumu olmayan tüm iletişim için tam olarak bu kelimeyi kullanır. hayat boyu tekrar ettiğimiz bu oyunlarla bir yazgı belirleriz kendimize ve aynı hataları yapar dururuz. hayatımızın çok erken yaşlarında kendimiz için belirlediğimiz bu yazgıları oynarız shakespeare in dediği gibi hayat sahnesinde. çılgın adam eric berne ve öğrencileri üşenmeyip bu oyunların yüzlercesinin analizini yapmıştır. dilimize çevrilmiş hayat denen oyun adlı kitabında günlük hayatta sık oynanan belli başlı oyunları anlatır.
ülkemizde çok rağbet görmeyen ta ile ilgili birkaç kez üstün dökmen in birşeyler gevelediğini duydum. lakin yetersiz. doğru düzgün tek yayın prof. füsun akkoyunlu nun yazdığı transaksiyonel analiz kitabı. kitapta bu enteresan analizle ilgili daha pek çok şey bulunabilir.
eric berne derki: her insan prens ve prenses olarak doğar sonradan kurbağaya dönüşür.
