nisan tezleri ile anılan 1917 yılının nisan ayından, devrimin yapıldığı bir kaç aylık dönemi kapsayan lenin'in pravda'da ve kongrelerde yazdıklarından oluşan kitap. kitabın aslen önemi lenin'in 1905'ten beri sürdürdüğü demokratik devrim anlayışından sosyalist devrime doğru evrilmesinin net ayrımını göstermesidir. iki taktik'le birlikte anılan lenin'in bir noktadan sonra unutulan eseri.
bu eserinde lenin şubat devriminin işçi sınıfını eliyle fakat burjuvazinin önderliğinde yapılmasından sonra işçilerin ve köylülerin demokratik devrimci döneminin kapandığını ve demokratik devrimin sosyalist devrime dönüşmesinin nesnelliğinin- buradaki dönüşmeden kasıt aşamacılıktır- yok olmasıdır. lenin nisan tezleri'ni ilk sürdüğün bolşevik partisinin merkez komitesin'de çok az destek bulmuştur. özellikle troçki, zinovyev, karl radek ve buharin gibi önde gelenler tepki göstermiştir. stalin ve molotov ise önceleri karşı çıkmasına rağmen lenin'i destekleyen ilk kişiler olmuşlardır.
nisan tezleri ve ekim devrimi isimli yapıt, devrimcilere öğrettiği en önemli nokta; burjuvazinin iktidarda bulunduğu ve kendi hakimiyetini kurduğu alanlarda devrim sosyalist devrimle birlikte can bulabilir. diğer tüm denemeler iktidarı burjuvaziye geri bırakma anlamına gelir. özellikle kimi demokratik devrimciler faşimze karşı birleşik cephe'nin doğu avrupa deneyimlerinin öznel koşullarını mekanik bir biçimde ele alarak sosyalist devrim programını geri plana iterek iktidar perspektifinden uzaklaşmaya kendilerini itmişlerdir. bu itiş türkiye devrimci hareketini iktidar perspektifinden uzak tutarak, toplumsal alanda meşruiyetini kaybetmesinin nedenlerinden biri olmuştır.
sonuç olarak kitabın önemi gösterdiği yoldan öte, devrimciliğin nesnel ve öznel şartların yorumlanışının önemini göstermekte ve evrensel kurallar ortaya koymaktadır. sosyalist devrimin ancak sosyalist iktidar perspektifi ile olabileceğini göstermesi kitabı, ne yapmalı kitabı ile birlikte başucu kitaplarından biri yapmaktadır.
