osmanlı padişahlarının devletin başsız kalmaması için hacca gitmediklerini söylemek mantıklı görülebilir. lakin adama sormazlar mı? peki bu adamlar tahta çıkana kadar neden hacca gitmemişler? ya da tahttan indikten sonra gitmeyi neden düşünmemişler? (bkz: 2. murat).
demek ki maksat yalnızca devleti başsız bırakmamak değilmiş. demek ki meseleyi biraz daha eşelemek gerekiyor. padişahların bizzat sevaşa gidip adam kestiklerini, bazılarının idam fermanlarını verdiklerini, hayatlarını hacı olup dünya işlerinden elini eteğini çekmiş insanlar gibi sürdürme lükslerinin olmadığını ve hatta fatih kanunnamesiyle devletin bekaası için kardeş katline bile izin çıkardıklarını düşünürsek sanırım meselenin kalbine biraz daha yaklaşmış oluruz.
