Osmanlıyı yıkan yenileşememesi hatta aynı isimle başka bir devlete dönüşememesidir.
Bunun son dönem padişahlar da farkındaydı. Hatta atatürk'ün yaptığı her şeyi ondan önce düşündüler ama ya eyleme geçiremediler yada yüzeysel kaldı.
ilk zamanlarda osmanlı sürekli bir değişim içindeydi. Başkentler değişti, anlayış değişti, devlet büyüdü, sistem gelişti vs.
Fakat nihai ulaşabileceği sınırlara ulaştı. Sürekli güçlü ve mükemmel şekilde gidemezdi kuşkusuz.
insan da böyle. Durdukça sıkılır, sorunsuzlukta olmadık sorunlar yaratır.
Eğer yeni bir şeyler yapmazsa çürümeye başlar. Fakat durgunluk onda sürerken çevre gelişmeye devam eder.
Yapılabilecek bir şey yoktu. Kaldı ki birçok tarihçinin de üzerine durduğu gibi esasında iki türk devleti vardır.
Selçuklu ile başlayan batı türk devleti yerini osmanlı'ya osmanlı ise türkiye'ye bıraktı.
Bunların içerisinde kültür de sürekli değişti. Osmanlı selçuklu ile aynı mıydı ?
Bugün de olağan olarak türkiye osmanlı ile aynı değil.
Bunlar aşırı sorun edilecek şeyler değil ayrıca. Türkler zaman zaman çin, iran, arap, fransız kültürlerinin etkisine girdi.
Bu bütün milletler için geçerli. Hep örnek verilen japonlar acaba ne kadar tümüyle japon kültürüne bağlı ?