Türk halkının Osmanlı'ya özlem duyması sadece Türklere has bir durum mu?
Yalnızca biz değil Dünya üzerindeki her kültür ve her millette dönem dönem eskiye dönüş, kadim olana özlem ve yüceltme sık sık görülen sosyo-psikolojik bir durumdur. Yani ne Türklere ne Osmanlı devletine hastır. Bu gün Türkiye de görülen eskiye dönüşün siyasi bir takım odaklarca kontrol edilişi ve sosyal anlamda istenilen yönde furya oluşturma teşebbüsü herkesin malumu. Fakat bunun dışında Orhun kitabelerinde de eskiye hasreti görebilirsiniz. Geçmiş yılların dirlik ve düzeni övülmüş, kadim olandan ayrılışın getirdiği kaostan yakınılmış her türlü sorun geçmişten kopuşa bağlanmıştır. Yine Osmanlı döneminde yazılan ve Murad'a sunulan koçibey risaleleri Kanuni kadimden kopuşun ülkeyi refah ve düzenden ayırdığını konu alır.
Gelelim dünyaya. Her uygarlık ve milletten örnekler verebileceğimiz geniş bir perde var önümüzde. Örneğin rönesans olarak bildiğimiz ortaçağ ve bilim çağı arası geçiş dönemi niteliğindeki bu zaman diliminde arkaik Yunan-roma kültür, sanat, bilim vs. Dallarında dönüş yaşanmıştır. Elbette dönüş olarak nitelendirdiğimiz geriye doğru değil, daima ileridir. Ortaçağın ilk Çağlarla bilim çağı arasında yarattığı boşluk bu dönemde tamamlanır. Eski Yunan felsefesi büyük roller üstlenecektir. Modern çağın temelleri yine bu dönemde atılacaktır.
Aynı şekilde eski Çin uygarlığında da geçmişe özlem uzun dönem insanların düşünce dünyasında yer almıştır. Konfüçyüs bunun en bariz örneklerinden biridir. Yunan medeniyetinde heseidos un işler ve günler kitabında geçmişe özlem kesif şekilde hissedilir. Bunlar gibi yüzlerce örnekler verebilir, çoğaltabiliriz. Fakat mühim olan şu; dönüş yaşanan, geçmişe özlem duyulan her dönemde ilerleme kaydedilmiş, çeşitli eserler verilmiş, dünyaya yeniden yön tayin edecek görüşler dile getirilmiştir. Şimdi bizim burada iki tarihi dizi izleyip, internetten kalpak sipariş etmekle, bizi bir gecede cahil bıraktılar söyleminde ve 'cahil'liğinde ısrar etmekle ortaya koyacağımız ürün bu gün şikayet ettiğimiz kaosun bir tık fazlasından başkası olmayacaktır.
