baskı altındaki toplumlarda felsefenin gelişmeyeceğini biliyoruz. çünkü felsefe birincil ihtiyaçlarını karşılamış özgür insanların uğraşıdır. herhangi bir baskı altındayken düşünme üzerine etkinlik pek mümkün değildir. bu yüzden ortaçağ avrupa'sı felsefenin karanlık tarihi ilan edilmiştir. bilim için de aynı şey geçerli zira maddi açıdan desteklenmedikçe, uygun ortam oluşturulmadıkça bilimin gelişmesi pek de mümkün değildir. baskı altındaki toplumların olumlu herhangi bir şeyle karşılaşmadıkları aşikar. karşılaştıkları tek şeyin sınırlanmak, engellenmek ve kısıtlanmak olduğunu düşünüyorum. **